Thursday, November 28, 2024

ആനന്ദത്തിന്റെ അഭിജ്ഞാനങ്ങള്‍: വിജയരാജമല്ലികയുടെ കവിതകള്‍ക്കു ഒരാമുഖം

 

ത്മത്തോടും അന്യത്തോടുമുള്ള തുറന്ന സംവാദങ്ങളാണ് വിജയരാജമല്ലികയുടെ എഴുത്ത്. മലയാളകവിതയിലെ കീഴാളപാരമ്പര്യത്തെ മറ്റൊരു വിധത്തില്‍കൂടി വരച്ചെടുക്കുന്നു ഈ കവിതകള്‍. ശമിക്കാത്ത ഇച്ഛകളും ചോദ്യങ്ങളും ചിന്തകളും ഉറന്നൊഴുകുന്ന ഈ നദി സംസ്‌കാരത്തിന്റെ പിന്നാമ്പുറങ്ങളെ നനച്ചാണ് ഒഴുകുന്നത്. നുരയും പതയും നിറഞ്ഞ കലക്കങ്ങളെയും കറകളെയും അതു വഹിക്കുന്നു. ഓടകളുടെ കവിയാണ്  താന്‍ എന്നുറക്കെപ്പറഞ്ഞ മറാഠീ ദളിത് കവി നാംദിയോ ധസാലിന്റെ രചനകളിലെ വിധ്വംസകതയും വീറും നാം ഇവിടെ കാണുന്നു! പ്രതിനിധാനത്തിന്റെയും ആത്മബോധത്തിന്റെയും ബലങ്ങളെ ഒരേ സമയം ഈ കവിത പേറുന്നു.


മലയാളത്തിലെ രാഷ്ട്രീയകവിതാപാരമ്പര്യത്തെ സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ വിച്ഛേദങ്ങളുമായി ചേര്‍ത്തുവെയ്ക്കുന്ന ദൃഷ്ടിക്കു ഇന്നും പ്രസക്തിയുണ്ടെന്നു വിജയരാജമല്ലികയുടെ കവിതകള്‍ പറയുന്നു. അവയെ ട്രാന്‍സ്‌ജെന്റര്‍ കവിതകള്‍(Trans poetry) എന്നു വിളിക്കുന്നതോടൊപ്പം,  അതേ കാരണത്താല്‍തന്നെ വിച്ഛേദകവിതകള്‍ എന്നും വിളിക്കാം. വിശാലമായ അര്‍ത്ഥത്തില്‍ രാഷ്ട്രീയകവിതയുടെ ചരിത്രപരമായ ദൗത്യമാണ് അവ നിര്‍വഹിക്കുന്നതും.  വിജയരാജമല്ലികയുടെ കവിതകളിലെ വിച്ഛേദം പ്രധാനമായും ലിംഗ, ലൈംഗികാധീശതയോടു ബന്ധപ്പെട്ടവയാണ്. ശരീരത്തെ വാക്കുകളില്‍ കോര്‍ത്തു വലിച്ചു കൊണ്ടു തന്നെയാണ് ഈ കവിതകളുടെ വരവ്. ദളിതരും സ്ത്രീകളും ശരീരത്തെ അനുഭവിപ്പിക്കുന്നതില്‍ നിന്നും ഒട്ടും കുറവല്ലാതെ എന്നാല്‍ വ്യത്യസ്തമായി ഇതിനെ കാണണം. തികച്ചും ഒറ്റപ്പെട്ട നിലയ്ക്കു, സവിശേഷമായ ഒരു ഒറ്റയാള്‍ ധാരയായാണ് മലയാളത്തിലെ ഈ കവി കടന്നു വരുന്നത്. വഴുവഴുക്കുന്ന കുത്തനെയുള്ള പാറയിലൂടെ അപകടം തരണം ചെയ്തുള്ള ഒരു കയറ്റത്തിന്റെ സാഹസികതയും അവ്യവസ്ഥിതത്വവും ഈ കവിതകളെ വേറിട്ടതാക്കുന്നു. അനുഭവങ്ങളുടെ കിതപ്പാറാത്ത ചൂടും വിയര്‍പ്പും ഈ എഴുത്തിനെ കൂടുതല്‍ മനുഷ്യപ്പറ്റുള്ളതാക്കുന്നു!


ലളിതവും വാചാലവുമായ കവിതകളാണ് വിജയരാജമല്ലികയുടേത്. നേരിട്ടു തുറന്നു രാഷ്ട്രീയം പറയാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നവ. അനുഭവം തന്നെ എഴുതുകയും പറയുകയും ചെയ്യുന്നതിന്റെ ചൂടും ചൂരും ഈ കവിതകള്‍ക്കകത്തുണ്ട്. ഉറക്കെ പറയുന്നവളുടെ ക്ലേശം ഈ കവിതകള്‍ നമ്മെ അനുഭവിപ്പിക്കുന്നു. ഉറച്ചും ഉറക്കെയും പറയുമ്പോഴും മൗനമാക്കപ്പെട്ട അനേകായിരം പേരുടെ നാവായി അതു മാറുന്നു. ഉച്ചത്തില്‍ പറയുക, തുറന്നെഴുതുക എന്നിങ്ങനെയുള്ള ആഖ്യാനപരമായ സവിശേഷതകളെ പ്രത്യേകമായി നാം പഠിക്കേണ്ടതാണ്. കവിതയെ അനുഭവത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മസാന്ദ്രമായ ആവിഷ്‌കാരം എന്ന നിലയില്‍ മാത്രം കാണുന്ന പൊതു വായനാശീലങ്ങളെ വാചാലവും വിവൃതവുമായ ആഖ്യാനങ്ങള്‍ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു. വിജയരാജമല്ലികയുടെ കവിതകളുടെ ആഖ്യാനപരമായ തുറക്കല്‍ പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമാണ്. കാരണം ഇതുവരെ വെളിച്ചപ്പെടാത്തവയ്ക്കായുള്ള ഭാഷ തേടലാണ് അവ. ഡോക്യുമെന്റേഷനായി മാറുന്ന പല തരം എഴുത്തുകളെ ഇന്നു നാം സാധൂകരിക്കുന്നുണ്ട്. സമൂഹമാധ്യമങ്ങളിലും പത്രഭാഷയിലും ഫിക്ഷനിലുമെല്ലാം പഴയ രചനാമാതൃകകള്‍ മാറിമറിയുന്നതു ഇക്കാലത്തിന്റെ സവിശേഷതയാണ്. സ്വത്വാഖ്യാനങ്ങളിലെ വൈവിദ്ധ്യത്തെ അന്വേഷിക്കുന്നവര്‍ക്കു ഈ കവിതകളിലെ നിറവ്യത്യാസം ശ്രദ്ധിക്കാതിരിക്കാന്‍ കഴിയില്ല, പ്രത്യേകിച്ചും ഇന്റര്‍സെക്ഷനലായ മനസ്സിലാക്കലുകള്‍ ഏറെ അനിവാര്യമായ ഇക്കാലത്ത്!


ഈ കവിതകളിലെ ഒരു കലഹം ദ്വന്ദ്വലിംഗഭാവനയോടാണ്. എല്ലായ്‌പ്പോഴുമെന്ന പോലെ  ആണ് പെണ്ണ് എന്ന ദ്വന്ദ്വപരികല്‍പനകളോടുള്ള വിസമ്മതങ്ങളെ അതു അനുഭൂതിപരമായിത്തന്നെ ആവിഷ്‌ക്കരിക്കുന്നു. ലിംഗസ്വത്വത്തെ സംബന്ധിച്ച ദൈവശാസ്ത്രപരമായ ചോദ്യങ്ങളിലേക്കും വിചാരണകളിലേക്കും നീങ്ങുന്ന അനേകം വരികള്‍ കാണാം('ഇനി വിചാരണ'). ഉല്‍പത്തിപുസ്തകത്തിലെ സ്ത്രീപുരുഷ ദ്വന്ദ്വകല്‍പനകളെയാണ് കവി വിചാരണ ചെയ്യുന്നത്. പേരുമാറിയിട്ടും എന്ന കവിതയില്‍ ട്രാന്‍സ്‌സ്വത്വത്തിന്റെ സംഘര്‍ഷമാണ് കടന്നുവരുന്നത്. റേഷന്‍കാര്‍ഡിലെ പേരില്‍ ആണ്‍പേരു പെണ്‍പേരായിട്ടും അതിനെ അംഗീകരിക്കാതെ പഴയ പേരുതന്നെ വിളിക്കുന്നതിലെ പ്രശ്‌നത്തെക്കുറിച്ചാണ് കവിത നമ്മോടു സംസാരിക്കുന്നത്.  

'പ്രേമരാജ്യ'ത്തിലും 'നെഞ്ചിന്‍കാടുകളി'ലും പ്രണയഭാവനയുടെ അഭിലാഷനൃത്തം കാണാം. 'നീര്‍കുമിളകള്‍' പ്രണയഭംഗത്തിന്റെ നിരാശയെഴുതുന്നു. ലിംഗസ്വത്വം സംബന്ധിച്ച സംഘര്‍ഷമാണ് 'കാവ്യനാട്യക്കാരി'യിലുമുള്ളത്. ഭിന്നലിംഗകവിയെന്നു വിളിച്ചതിലുള്ള ആത്മരോഷവും പ്രതിഷേധവുമാണതില്‍. 


ട്രാന്‍സ്‌ജെന്റര്‍ ജീവിതത്തില്‍ ഒരുവര്‍(ആണ്‍/ പെണ്‍ ദ്വന്ദ്വഘടനയ്ക്കപ്പുറം സ്വരൂപിക്കാവുന്ന ഒരു പ്രയോഗം) അനുഭവിക്കുന്ന ഇച്ഛാപരമായ ചോദനകള്‍ തുറന്നെഴുതുന്നു എന്ന പ്രത്യേകത ഈ രചനകളെ പ്രധാനമാക്കുന്നുണ്ട്. ലിംഗനിലയെ സംബന്ധിച്ച പൗരത്വപൂര്‍ണതയ്ക്കും സ്വത്വസ്ഥാപനത്തിനും അഭിലാഷങ്ങളുടെ സാധുതയും സമ്മതിയും ആവശ്യമാണ്.  'പ്രകൃതിവിരുദ്ധ' അത്തരത്തില്‍ തീക്ഷ്ണമായ കവിതയാണ്. അത്തരം അധിക്ഷേപങ്ങള്‍ അപരവല്‍ക്കരിക്കുകയും അദൃശ്യപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്ന വികാരങ്ങളെ തെളിച്ചെടുക്കാനും മല്ലിക ശ്രമിക്കുന്നു. അടങ്ങാത്ത അനേകായിരം പ്രണയാഭിലാഷങ്ങളുടെ വന്‍കരകള്‍ തന്നെ തീര്‍ക്കുകയാണ്, വിജയരാജമല്ലിക. ട്രാന്‍സ് ഭാവനയിലേക്കു പ്രണയവും രതിവാഞ്ഛകളും കൂടി ചേര്‍ത്തു സമഗ്രത വരുത്താനുള്ള ശ്രമമാണത്. പൊതുസമൂഹത്തിന്റെ മുന്നില്‍ ട്രാന്‍സ് വ്യക്തിക്കു പ്രണയവും മൈഥുനവും അപ്രാപ്യമായ ഗണമായി അടയാളപ്പെടുന്നതിനെ ചെറുക്കുന്നതിന്റെ രാഷ്ട്രീയവും ഇവിടെ മനസ്സിലാക്കാം. പ്രണയഭംഗമെന്ന പോലെ തന്നെ രതിഭംഗവും തീക്ഷ്ണമായ അനുഭവമാക്കുന്നുണ്ട്, മല്ലികയുടെ കവിതകള്‍. ലൈംഗികതയുടെ അനന്തവൈവിദ്ധ്യങ്ങള്‍ ആണ്‍/പെണ്‍ ബന്ധത്തിനകത്തെ കാണാത്ത അനേകായിരം മടക്കുകള്‍, മിഥ്യകള്‍, പൊയ്മുഖങ്ങള്‍ എല്ലാമെല്ലാം ഈ കവിതകള്‍ നമ്മോടു പറയുന്നുണ്ട്. ഈ സമാഹാരത്തിലെ പുരുഷഭാര്യ, നഗ്നസ്വപ്നം എന്നീ കവിതകളുടെ നാനാര്‍ത്ഥങ്ങള്‍ വ്യാപ്തിയോടെ മനസ്സിലാക്കേണ്ടതാകുന്നത് അതിനാലാണ്. 


ഭാഷാപരം കൂടിയാണ് മല്ലികയുടെ ചിന്തകള്‍. ഭാഷയെ വ്യവസ്ഥയോ ഘടനയോ ആയി കണ്ടുകൊണ്ട് ഭാഷയ്ക്കകത്തെ കൊളുത്തുകള്‍ വിടുവിക്കുന്ന കുസൃതി നിറഞ്ഞതും ശാഠ്യമുള്ളതുമായ ഒരു ലീല ഈ കവിതകളിലുണ്ട്. പെടല്‍ എന്ന കവിതയില്‍ മരണപ്പെടലാണോ ജീവിതപ്പെടലാണോ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ പെട്ടുപോകലാകുന്നതെന്ന ചോദ്യം പതിയിരിപ്പുണ്ട്. സ്വന്തം സ്വത്വത്തെ, വാഴ്‌വിനെ, ഉണ്‍മയെ ഒരു പെട്ടുപോകലായി കാണുന്നു എന്ന അവസ്ഥയുടെ സംഘര്‍ഷമാണ് ഈ കവിതകളുടെ ഭാരം എന്നത്.  അതിനു കാരണം നിരന്തരം പൊതുവില്‍നിന്നും പുറന്തള്ളപ്പെടുന്ന ജീവിതബോധവും വികാരമേഖലയുമാണ്. ഭാഷ ഈ പെട്ടുപോകലിന്റെ ഒരു മാനകമായി മല്ലിക നിരന്തരം ഉന്നയിക്കുന്നു. സ്വന്തം വേറിട്ട അനുഭവങ്ങളെ ഉന്നയിക്കാന്‍ അതിനായി സവിശേഷമായ ഭാഷയെ അവര്‍ നിര്‍മിച്ചെടുക്കുന്നു. അതും കൂടിചേര്‍ന്നതാണ് മല്ലികയുടെ എഴുത്ത്. എന്നാല്‍ പുറന്തള്ളപ്പെട്ടവരുടെ കൂട്ടായ്മയ്ക്കകത്തും വീണ്ടും വിള്ളലുകളുണ്ടാക്കുന്ന ജാതി, വര്‍ഗ വ്യതിരേകങ്ങള്‍ കവിയെ വേദനിപ്പിക്കുന്നു. ജാതിത്തോട്ടങ്ങള്‍ എന്ന രചനയില്‍ കടന്നു വരുന്നത് അതാണ്. വേറിട്ട ലിംഗസ്വത്വങ്ങള്‍ പേറുന്നവര്‍ക്കിടയില്‍ ജാതിസ്വത്വം ഭിന്നതകള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനെപ്പറ്റി ജാതിത്തോട്ടങ്ങള്‍ എന്ന കവിത പറയുന്നു. മറ്റു പല രചനകളെയും പോലെ ഈ കവിതയും ഒറ്റയക്കു നില്‍ക്കുന്നില്ല. ഒരോ കവിതയുടെയും നാനാര്‍ത്ഥങ്ങളായി പല രചനകളും പകര്‍ന്നാടുന്നുണ്ട്. 'പെടല്‍' എന്ന രചനയെ പൂരിപ്പിക്കുന്നതാണ് 'ജാതിത്തോട്ടങ്ങള്‍'. സാമൂഹികമായ വിപര്യയങ്ങളെ നോക്കിക്കാണുന്ന തരം ക്ലിപ്തം പോലെയുള്ള കവിതകളും ഈ സമാഹാരത്തിലുണ്ട്. വിദേശത്തായിരുന്ന അയല്‍ക്കാരുടെ തേങ്ങയെടുത്തു എണ്ണയുണ്ടാക്കി വിറ്റു കൊഴുത്ത അല്ലിറാണിയുടെ കച്ചവടത്തിലെ ക്ലിപ്തത്തെ നോക്കി കവി ഊറിച്ചിരിക്കുന്നുണ്ട്. നാട്ടിലെത്തിയപ്പോള്‍ മതിലുയര്‍ത്തിക്കെട്ടിയതോടെ കുഗ്രാമത്തിലെ എണ്ണക്കമ്പനിയിലെ ആ ക്ലിപ്തം വിസ്മൃതി പൂകിയെന്ന കുസൃതിയുള്ള നിരീക്ഷണത്തില്‍ ഭാഷയുടെ സൂചകാധികാരത്തെ തെല്ലൊന്നു കുടയുന്നുണ്ട്. 


ആഖ്യാനപരമായി ഉച്ചത്തിലുള്ള പറച്ചിലുകളാണ് ഈ കവിത സൃഷ്ടിക്കുന്ന ടോണ്‍ എന്നു സൂചിപ്പിച്ചുവല്ലോ. അതില്‍ത്തന്നെ വിളിച്ചു പറയുന്നവരുടെ പ്രബുദ്ധതയുടെ  പ്രവാചക രക്ഷാകര്‍തൃസ്വരം ഒട്ടും കടന്നു വരുന്നില്ല എന്നതു കവിയുടെ കരുതലാണ്. ഓര്‍ത്തു പറയുന്ന നിനവുകളും ആത്മഗതങ്ങളും കൂടാതെ പലപ്പോഴും സംഭാഷണരൂപവും പലപ്പോഴും ഈ കവിതകളില്‍ കടന്നു വരുന്നു. കേള്‍വിയുടെ മറ്റേയറ്റം പൊതുവിനെ പങ്കിടുന്ന ഏതെങ്കിലും ഒരു അടരാണ്. ('കാഴ്ചകള്‍' എന്ന കവിത ഒരുദാഹരണം) ലോകത്തിന്റെ ലിംഗാഭിരുചികളിലെ വൈവിദ്ധ്യത്തെക്കുറിച്ചു പ്രബലഭാവനമാത്രം അറിയുന്ന സഖിയോടു സംസാരിക്കുവാനുള്ള ശ്രമമാണ് കവിതയിലുള്ളത്. സ്വത്വപരിണാമത്തിന്റെ പരിക്രമണവഴികളെ സൂക്ഷ്മമായി എഴുതാനും മല്ലിക ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. ആണായി നെഞ്ചുവിരിച്ചു നടക്കുന്നവളുടെ തുടയിടിക്കിലെ ചുവന്ന ഒഴുക്ക് ('ചെങ്കറ') പ്രബുദ്ധതയുടെ മറുവശത്തിന്റെ പാരവശ്യങ്ങളെയാണല്ലോ എഴുതുന്നത്.  അപമാനഭീതിയാല്‍  പള്ളിക്കൂടം വിട്ടതും ചുവന്ന തെരുവിലേക്കെത്തിപ്പെട്ടതും ആ വഴിയേ തന്നെ!


അരികുസ്വത്വത്തിന്റെ പ്രായോഗികജീവിതം ജീവിച്ച ഒരാള്‍ക്കെഴുതാന്‍ കഴിയുന്ന വരികളാണ് ഈ കൃതിയില്‍ പൊതുവേയുള്ളത് ('അവള്‍ക്കു സമരമില്ല'). കുടുംബത്തിന്റെ കറവപ്പശുവായി, ആര്‍ക്കോ വേണ്ടി ചെണ്ടകൊട്ടുന്ന ജീവിതമായി അവള്‍ തുടരുന്നു. അടിസ്ഥാനപരമായ ജീവിതപ്രാരാബ്ധങ്ങളെ അതിജീവിച്ചുകൊണ്ടേ അവള്‍ക്കു സമരത്തിന്റെയും പുരോഗമനത്തിന്റെയും പ്രതിരൂപത്തിലേക്കു നടന്നു കയറാനാവൂ എന്നു പറയുന്നതോടെ പതിച്ചുവെയ്ക്കപ്പെട്ട പുരോഗമനപരതയുടെ പുറംതോടു താനെ വെളിപ്പെടുന്നു. മലയാളത്തിലെ ദളിത് സ്ത്രീകവിതകളുമായി സവിശേഷമായ, സൂക്ഷ്മമായ ഒരു ചാര്‍ച്ച ഈ കവിതകള്‍ക്കുണ്ടെന്നു തോന്നിയിട്ടുണ്ട്. അതിനു കാരണം മൂര്‍ത്തമായ യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളെ ഒട്ടും ആദര്‍ശവല്‍ക്കരിക്കാതെ, പലപ്പോഴും അകാല്പനികമായി തിരിച്ചറിയുന്ന രീതിയാണ്. അതിജീവനം എന്നത് ഈ കവിതകളിലും ഭൗതികയാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തിന്റെ ഭാഗമാണ് ('അതിജീവനം').



പ്രഖ്യാപിതമായ പ്രബുദ്ധത, നടപ്പുപുരോഗമനം എന്നിവയുടെ മുന്നണികളെ സംശയിക്കാനുള്ള വകതിരിവോ രാഷ്ട്രീയവിവേകമോ ഈ കവിതകള്‍ പലപ്പോഴും പുലര്‍ത്തുന്നു. ഡോക്‌സ് ഫോമുകളില്‍ അക്കാദമികപഠനത്തിനായി പൂരിപ്പിക്കപ്പെടേണ്ട ഡാറ്റകളായി പ്രിയപ്പെട്ടവര്‍ പോലും ട്രാന്‍സ്‌ജെന്റര്‍ ജീവിതത്തെക്കാണുന്നതിന്റെ വേദന ('ഖനികള്‍') ഇവിടെ വായിക്കാം. ഗിനിപ്പന്നികളെപ്പോലെ തങ്ങളെ പരീക്ഷണവസ്തുക്കളാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചാണ്, മറ്റൊരാളുടെ ജീവിതത്തെ അറിവുവസ്തുവാക്കി ജഡവല്‍ക്കരിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചു ചിന്തിക്കുമ്പോള്‍  ജന്മത്തിന്റെയും സ്വത്വത്തിന്റെയും നിസ്സഹായതയെ എത്രയധികം തോറ്റിയാലും മതിയാകുന്നില്ല, ഈ കവിതകള്‍ക്ക്. ഇടറി മാഴ്കുകകയും ഉച്ചസ്വരത്തില്‍ നഗ്നമായി നിലവിളിക്കുവാനും വാക്കുകള്‍ തേടുന്നു ഇവ. 'മറുപിറവി' അത്തരം ഒരു രചനയാണ്.  


ട്രാന്‍സ്‌ജെന്റര്‍ ലിംഗസ്വത്വത്തെ സംബന്ധിച്ച വിചാരത്തിനിടയില്‍ ആണ്‍കോയ്മയെയും അതിന്റെ പ്രകടനമായ സ്ത്രീവിരുദ്ധതയുടെ വ്യാപ്തിയെയും കവി നന്നായി തിരിച്ചറിയുന്നുണ്ട്. അതിനാല്‍ ആണു പെണ്ണായാല്‍ സമൂഹം കാട്ടുന്ന നിന്ദ്യതയും ക്രൂരതയും പ്രത്യേകം എടുത്തു പറയുന്നു. നേരെ മറിച്ചു പെണ്ണ് ആണായാല്‍ അവള്‍ക്ക് ആദരമാണ് ലഭിക്കുന്നത്('മാറാലോകം'). സ്ത്രീക്കെതിരെയുള്ള ലൈംഗികചൂഷണത്തെക്കുറിച്ചു വിലപിക്കുന്ന കവിതകളും ഈ കൃതിയിലുണ്ട്('മൂഢന്മാരുടെ വിപ്ലവം'). 'ഏഴുനിറങ്ങള്‍' എന്ന കവിത ജന്മം നല്‍കിയ അമ്മയെ അന്‍പേ എന്നു കൂടി അഭിസംബോധനചെയ്തുകൊണ്ടുള്ളതാണ്.  അമ്മയെ അന്‍പായിത്തന്നെ നിലനിര്‍ത്താന്‍ ഏഴുനിറനിരകള്‍ക്കകത്തു നിലകൊള്ളുന്ന അഭിജ്ഞാനങ്ങള്‍ കൂടിയേ കഴിയൂ. ആ മാറ്റത്തിന്റെ പാത താണ്ടിയ സ്വന്തം പ്രയാണം അതിലെ ഓരോ നിറത്തിലും ഉറഞ്ഞുകിടക്കുന്നു! ഇതര അപരങ്ങളിലേക്കും കൂടി നീളുന്ന ജാതി, ലിംഗ, ലൈംഗികതാ ഭാവനകള്‍ ഈ കവിതയെ അര്‍ത്ഥവത്തായ സാദ്ധ്യതയാക്കി മാറ്റുന്നുണ്ട്. വിജയരാജമല്ലികയുടെ കവിതകള്‍ക്കു പുതിയ ആകാശങ്ങള്‍ നേരുന്നു!!  

തൃശൂർ, 3000 ബി സി സ്ക്രിപ്റ്റ് മ്യൂസിയം പ്രസിദ്ധീകരിച്ച കവിതാസമാഹാരം 'ഖനികൾ'ക്കു ആമുഖക്കുറിപ്പായി എഴുതിയത്. നവം. 2024

 (ISBN 978-81-947083-9-1)


Friday, June 28, 2024

മനുഷ്യാനന്തരഭാവനയുടെ ഉറവുകള്‍

 


'The doors to the world of the wild are few but precious. If you have a deep scar, that is a door, if you have an old, old story, that is a door. If you love the sky and the water so much you almost cannot bear it, that is a door. If you yearn for a deeper life, a full life, a sane life, that is a door.' (Woman who runs with a wolf)


സൂക്ഷ്മശ്രദ്ധയോടെ വായിക്കേണ്ട കവിതകളാണ് ശ്രീദേവി എസ് കര്‍ത്തായുടേത്. വാക്കുകളിലേക്കുറ്റു നോക്കുന്നവര്‍ക്കു മുമ്പില്‍ മാത്രം ഉറവ പൊട്ടുന്ന ഒരു ഒഴുക്കായി ഈ കവിതയെ കാണാം. എന്നോ തുടങ്ങി എവിടെയൊക്കെയോ ഇടയ്ക്കിടെ മറഞ്ഞും മുറിഞ്ഞുമുള്ള ഈയൊഴുക്ക് പുതിയൊരു തരം ഊര്‍ജ്ജമാണ് മലയാളത്തിലെ പെണ്‍കവിതയില്‍ നിറയ്ക്കുന്നത്. സ്ത്രീ/പരിസ്ഥിതികവിതയുടെ പ്രബലരാഷ്ട്രീയത്തിനു പുറത്തു നില്‍ക്കുന്ന ചില ഒഴിവിടങ്ങളിലാണ് ശ്രീദേവി തന്റെ എഴുത്തിന്റെ സാദ്ധ്യതകളെ തേടുന്നത്. 'കണ്ടെന്നുമവള്‍ കണ്ടതേയില്ലെന്നും' എന്ന ആദ്യസമാഹാരത്തിനു ശേഷം 14 കൊല്ലം കഴിഞ്ഞാണ് 'ഓ എന്ന കാലം' എന്ന കവിതാ സമാഹാരം പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെടുന്നത്. വ്യക്തമായ വിച്ഛേദങ്ങള്‍ പുതുകവിതയിലും സ്ത്രീകവിതയിലും പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു തുടങ്ങിയ ഈ ഒന്നര ദശാബ്ദം ഈ വായനയില്‍ പ്രസക്തമാണ്. അതില്‍ത്തന്നെ വ്യതിരേകങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച കവി എന്ന പ്രാധാന്യമാണ് ശ്രീദേവിക്കുള്ളത്. രാഷ്ട്രീയമായ ബലിഷ്ഠതകളെ കയ്യൊഴിഞ്ഞു, സ്ത്രീകവിതയുടെ പ്രതിബദ്ധതകളെ കയ്യകലത്തില്‍ നിര്‍ത്തിക്കൊണ്ടുള്ള ഈ സഞ്ചാരം ആഴത്തിലും വ്യാപ്തിയിലും നോക്കിക്കാണേണ്ടതുണ്ട്. എങ്കിലും 'ഓ എന്ന കാല'ത്തെ പ്രധാനമായും ഊന്നിയാണിതെഴുതുന്നത്.


ഭൂമിയിലെ അഭയാര്‍ത്ഥികള്‍

പ്രകൃതിയെ സുന്ദരമായി കാണുന്ന കേവലാസ്വാദനത്തിനപ്പുറം ശ്രദ്ധയോടെ പരിരക്ഷിച്ചും പരിചരിച്ചുമുള്ള നിലയാണ് ഈ കവിതകളില്‍. സാകല്യത്തിലൂന്നിയ പ്രപഞ്ചദൃഷ്ടി പ്രാഥമികതലത്തില്‍ തന്നെ തെളിഞ്ഞു കാണുന്നവയാണ് ഈ കവിതകള്‍. മൃഗപക്ഷി സസ്യസങ്കുലമായപ്രകൃതിയെ അപ്പാടെ, ജെവികമായ ഏതൊന്നിനെയും അരുമയായി നോക്കിക്കാണാനാണ് കവി ശ്രമിക്കുന്നത്. അവയെ മനുഷ്യന്റെ അധീശപദവിക്കു അഭിമുഖമായി നിര്‍ത്തി  ഭാവനാപരമായി വരച്ചെടുക്കാനാണ് ശ്രീദേവി ശ്രമിക്കുന്നത്.  മൃഗത്തെ, പക്ഷിയെ, ഇഴജന്തുക്കളെ, പ്രാണിയെ കണ്ടെടുക്കുന്ന എത്രയെങ്കിലും കവിതകള്‍ ശ്രീദേവി എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അവയെ കാല്പനികസുന്ദരമായ കാഴ്ച്ചകളായി വിവരിക്കുന്നതിനേക്കാള്‍ വാഴ്‌വ് എന്ന സമസ്യക്കു മുകളില്‍ അധികാരവും സ്വേച്ഛയും നഷ്ടപ്പെടുന്ന, എന്നാല്‍ സ്വാതന്ത്ര്യവും  നിസ്സഹായതയും ഒരേസമയം ഉള്ളവരായായാണ് കവി കാണുന്നത്. ഈ ഭൂമിയിലെ അധികാരിയായ മനുഷ്യന്റെ പോലും ഹ്രസ്വമായ ജീവിതം അഭയാര്‍ത്ഥിത്വമാണെന്നു 'ഓടിയോടിപ്പോകുന്നു' എന്ന കവിതയില്‍ ശ്രീദേവി പറയുന്നു. തെരുവുനായ മടിയില്‍ക്കയറിയിരുന്ന് കൊഞ്ചിക്കൊണ്ടു അതിന്റെ പേരു ചോദിക്കുന്നു. ബാലഗോപാലന്‍ എന്ന പേരതിനു തല്ക്കാലം നല്‍കിയപ്പോള്‍ അവനതിനെ സന്തോഷത്തോടെ വാലു എന്നാക്കി ചെറുതാക്കി, നക്കിത്തോര്‍ത്തി. മഴമൂടി, ഇരുണ്ടുവന്ന ഒരു ടാഗോര്‍ സന്ധ്യയില്‍ അവനവളുടെ മടിയിലിരുന്നു ''നാന്‍ അമ്മയ്ക്കാരാ''യെന്നു ചോദിച്ചു. 

''ഒരു ദേശത്തു നിന്ന്

മറുദേശത്തേക്ക്

ഓടിയോടിപ്പോകുന്ന

കോടിക്കണക്കിനു 

നായക്കുട്ടികള്‍

മനുഷ്യര്‍

കുഞ്ഞുങ്ങള്‍

ഉരഗങ്ങള്‍ 

സൂക്ഷ്മാണുക്കള്‍...''


അവയെല്ലാമാരാണെന്നുള്ള സത്യം കവി പറയാന്‍ വിമ്മിട്ടപ്പെടുമ്പോള്‍ ''നീ പറയമ്മാ'' എന്നു അപ്രിയസത്യം കേള്‍ക്കാന്‍ വിധിക്കപ്പെട്ടവന്റെ ചോദ്യം ക്രൂരതയോടെ അവന്റെ കണ്ണില്‍ തിളങ്ങി. 'അഭയാര്‍ത്ഥി' എന്ന പേരു കേട്ടതും അതിന്റെ ഒറ്റക്കണ്ണില്‍ കിഴക്കുനിന്നും പടിഞ്ഞാറുനിന്നുമുള്ള നിലവിളികള്‍ തിര പോലെ വന്നു ഒഴുകാതെ മടങ്ങുകയും വിശ്വരൂപം കണ്ടു കവി പകയ്ക്കുകയുമാണ്. 


പ്രകൃതിയും മനുഷ്യാര്‍ജ്ജിതജ്ഞാനവും തമ്മിലുള്ള സവിശേഷമായ അഭിമുഖീകരണം ഈ മാനവാനന്തരബോധത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുണ്ട്. അത്തരം സവിശേഷമായ ഒരു മുഹൂര്‍ത്തം 'ലാപ്പ്' എന്ന കവിതയിലുണ്ട്. ഇടശ്ശേരിയുടെ പൂതപ്പാട്ടിലും പള്ളിക്കൂടത്തിലേക്കു വീണ്ടും എന്ന കവിതയിലുമുള്ള അതേ ഘടനയിലാവണം അശോകമരം, മഴയത്തു ലാപ്‌ടോപ്പു നനയാതിരിക്കാന്‍ മരച്ചോട്ടില്‍ കയറിനിന്ന സ്‌കൂള്‍കുട്ടിയോടു മിണ്ടുന്നത്. അശോകം പൊഴിച്ച പൂക്കള്‍ കുട്ടി മാസ്‌ക്കു താഴ്ത്തി മണത്തു. മരപ്പൊത്തില്‍, മരത്തിന്റെ മടിത്തട്ടില്‍, (ലാപ്പില്‍) മഴ കൊള്ളാതെ സൂക്ഷിച്ച ലാപ് ടോപ്പില്‍ ക്ലാസ് തുടങ്ങി. മരത്തിന്റെ മടിത്തട്ടില്‍ ഇരുന്ന് ഒരുപാടു കുട്ടികള്‍ ചിരിക്കുകയും പാഠം വായിക്കുകയും ചെയ്തു. വര്‍ത്തമാനകാലത്തിലെ സൈബര്‍/യന്ത്രമാനവികതയെ റദ്ദു ചെയ്യാതെയാണ് ഇവിടെ കവിത നീങ്ങുന്നതെന്നു പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. പുതുകാല സൂചകങ്ങളായി ലാപ്പും മാസ്‌കും ക്ലാസും നില്‍ക്കുമ്പോഴും മരത്തിന്റെ പ്രാക്തനവും ചിരവിശ്വസ്തവുമായ ആത്മഗൗരവം പരിരക്ഷയാകുന്നു. തമ്മില്‍ മേല്‍ക്കൈയ്ക്കായി മല്‍സരിക്കാതെ, പരസ്പരം തള്ളിക്കളയാതെ പുണരുന്ന ചരാചരപ്രേമത്തിന്റെ പാഠം കവിത മുന്നോട്ടു വെയ്ക്കുന്നു. 


''മരത്തിന്റെ പ്രാണന്‍

പുല്ലിനെപ്പോലെ അയഞ്ഞും

ആല്‍മരത്തെപ്പോലെ ഗൗരവത്തോടെയും

ക്ലാസ് കേട്ടുകൊണ്ടിരുന്നു.''


'ഓട്ടം' എന്ന കവിത ഒറ്റവായനയില്‍ പിടിതരുന്ന രചനയല്ല. കാറും നായ്ക്കുട്ടിയും പരസ്പരം വെച്ചു മാറുന്നു.



പെണ്‍കവിത

തികച്ചും പെണ്‍കവിത എന്നു വിളിക്കാവുന്ന രചനയാണ് 'ജാരഗീത എന്ന ജീവനകല'. ഗാര്‍ഹികാധ്വാനത്തിലെ ലിംഗപരമായ വിവേചനത്തെക്കുറിച്ചല്ല ഈ കവിത. ആ നിലയ്ക്കു മുഖ്യാധാരാസ്ത്രീകവിതയുടെ മുഷിഞ്ഞ പ്രമേയങ്ങളെ ശ്രീദേവി പലപ്പോഴും കയ്യൊഴിയുന്നു. നേരെ മറിച്ചു അടുക്കളയെ അനുരാഗസുരഭിലമായ ഭോഗഭൂമിയാക്കുകയാണ് ശ്രീദേവി. തെല്ലു നര്‍മത്തോടെ വായിച്ചെടുക്കാവുന്ന ഈ കവിതയില്‍ അടുക്കളയ്ക്കു സുജാത എന്നു പേര്. കാമനകള്‍ അടക്കിയ വീട്ടമ്മയ്ക്കു സമാനമെങ്കിലും എബി എന്ന സുന്ദരനായ എലി വരുമ്പോളവള്‍ മദാലസയായി, വാസവദത്തയാകുന്നു! പെണ്‍ലൈംഗികതയെ സംബന്ധിച്ച ഗുപ്തതീക്ഷ്ണമായ രൂപകങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞ കവിത കുടുംബസദാചാരത്തിന്റെ നേരെ പെണ്‍ലൈംഗികതയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെ നിര്‍ത്തി സംസാരിക്കുന്നത് അതിവാസ്തവികതയുടെ ബിംബസമൃദ്ധികളിലൂടെയാണ് 

''അടുക്കള വീണ്ടും കെട്ടിവെച്ച മുടിയഴിച്ചു. 

കടുകുമണികള്‍ ചിതറിത്തെറിച്ചു. 

സുഗന്ധവാഹികളായ സുതാര്യഭരണികള്‍ 

സ്വയം പൊട്ടിച്ചിതറി

മഞ്ഞള്‍പ്പുടവ താനെയഴിഞ്ഞു. 

വീടാകെയുണര്‍ന്നു, വിഷാദം വെടിഞ്ഞു

വെടിപ്പായൊരുങ്ങീ 

ഓരോ മുറിയും

വെള്ളിപ്പിഞ്ഞാണങ്ങള്‍ക്കൊപ്പം പൊട്ടിച്ചിരിച്ചു

ജലവും മണവും രസവുമൊഴുക്കി

വീട് മലര്‍ന്നുകിടന്നു

ആരും തൊടാത്തയിടുക്കുകള്‍

ആഴങ്ങളെക്കാത്തു

ഭൂമികുലുക്കമുണ്ടായി ...'' 


ഭ്രമാത്മകതയുടെ ചാരുത പറയുന്ന കവിത/കഥയാണ് 'അളവുപാകം'

ഭ്രമാത്മകതയും സന്ദിഗ്ദ്ധതയും അനിശ്ചിതത്വവും കൂടിക്കുഴഞ്ഞ 'ഓ എന്ന കാല'ത്തില്‍ സ്ത്രീപുരുഷബന്ധത്തിനു കാലം കൊണ്ടുണ്ടായ, പരസ്പരം പിടിതരാത്ത, അവ്യാഖ്യേയമായ സമസ്യയെ വെളിവാക്കുന്നു!


ജീവികാമന

ആധുനികതാപൂര്‍വ കാലങ്ങളിലെന്ന പോലെ ജീവി,വസ്തു,പ്രപഞ്ചങ്ങളോടുള്ള കാമനാവിനിമയങ്ങള്‍ ഉണരുന്നുണ്ട് ഈ കവിതകളില്‍. കാളിദാസകവിതയിലെന്ന പോലെ  മേഘവും നദിയും പ്രണയഭാജനങ്ങളോ 

ചങ്ങാതികളോ ആണ്. 'അലസസുന്ദരി'യില്‍ മേഘത്തിന്റെ കവിത പെയ്യുമ്പോള്‍ തകര്‍ന്നത് എട്ടുകാലിയുടെ വീടാണ്! പാമ്പിന്റെ  അടിവയറില്‍ എട്ടു കുഞ്ഞുങ്ങളെ കണ്ടു അത്ഭുതം കൂറുന്നു, കൊടും ചുവപ്പായ രാത്രിയും ശോണചന്ദ്രനും കറിവേപ്പിലമരച്ചുവട്ടില്‍ എട്ടു കുഞ്ഞുങ്ങളെക്കണ്ട് ആശ്ചര്യത്തോടെ നിന്നു, പിന്നെ അഭിനന്ദനങ്ങള്‍ പറയുന്നു! 


'പുതുവര്‍ഷത്തിന്റെ മറുപകല്‍' അപൂര്‍വസുന്ദരമായ മൃഗ,സ്ത്രീ പ്രണയത്തിന്റെ കഥയാണ്. ക്ലാരിസോ എസ്‌തേര്‍ പിംഗോളയുടെ ദ വിമന്‍ ഹു റാന്‍ വിത് ദ വുള്‍വ്‌സ് പോലുള്ള രചനകളെ ഇത്തരം കവിതകള്‍ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്നു. മനുഷ്യകുലത്തിന്റെ അതീതഭൂതകാല സ്മരണകളും പ്രചോദനവും പേറുന്ന മിത്തുകളാല്‍ സമ്പന്നമാണ് അത്തരം രചനകള്‍.  മാന്ത്രികതയും ആഭിചാരതയും നിറഞ്ഞ മൃഗമനുഷ്യകഥകള്‍ സങ്കലിതമായ ജൈവികസംസ്‌കാരത്തിന്റെ, നിര്‍മലമായ ജീവിതപ്രതലങ്ങളുടെ വഴികളിലേക്കു നീളുന്നു. ഇവിടെ സ്ത്രീ ദുര്‍ബലയോ ഇരയോ അല്ല, മറിച്ചു വന്യതയുടെയും ശക്തിയുടെയും സൗന്ദര്യത്തിന്റെയും സാദ്ധ്യതകളുള്ളവളാണ്. നിഗ്രഹാനുഗ്രഹശക്തികളുള്ള ദേവതകളും അപ്‌സരസ്സുകളും ദുര്‍മന്ത്രവാദിനികളും പിശാചിനികളും യക്ഷികളും പ്രേതങ്ങളും രാക്ഷസികളും എല്ലാം ഈ മിത്തുകളിലുണ്ട്. 


എന്താണ് ഈ കവിതകളുടെ മൗലികമായ വ്യതിരിക്തത? അതിനുത്തരം തേടുക എളുപ്പമല്ല. ഈ പ്രേരണകള്‍ മലയാളകവിതയുടെയും മലയാളസാഹിത്യത്തിന്റെയും ചരിത്രത്തില്‍ തിരഞ്ഞു നോക്കിയാല്‍ വളരെ  അപൂര്‍വമായി മാത്രം കാണുന്നവയാണ്. കെ.എ.ജയശീലന്റെയും മറ്റും കവിതകളിലെ തത്വചിന്താപരമായ ധ്വനികളേക്കാള്‍ വീണ്ടുവിചാരത്തിന്റെയും അലിവിന്റെയും പ്രായോഗികസന്ദര്‍ഭങ്ങളിലൂടെയും കളിമ്പങ്ങളിലൂടെയുമാണ് ഈ കവിത നമ്മോടു ചേരുന്നത്. നമ്മെയും പ്രപഞ്ചത്തെയും വേറെ വേറെയായി കാണുന്ന പരിസ്ഥിതി കവിതകള്‍ക്കപ്പുറം, രണ്ടിനെയും ഒറ്റ ഫ്രെയിമിലേക്കു പരാവര്‍ത്തനം ചെയ്യാവുന്ന ഒരു നോട്ടക്കോണ്‍ ഈ കവിതയിലേക്കു കടന്നു നില്‍ക്കുന്നുണ്ട് എന്നതാണ് ഇവയെ വേറിട്ടതാക്കുന്നത്. അതിലൂടെ അധികാരത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തെ തന്നെയാണ് കവി അപനിര്‍മിക്കുന്നത്. പരിസ്ഥിതികവിതകളിലും സ്ത്രീകവിതകളിലുമുള്ള അതേ അധികാരവിമര്‍ശത്തെ വ്യത്യസ്തമായ ആഖ്യാനസ്വഭാവത്തോടെയാണ് ശ്രീദേവി എഴുതുന്നത്. പുരുഷന്‍ എന്നോ മനുഷ്യനെന്നോ ഉള്ള എതിര്‍/ അപരം (പാലിലെ വെള്ളവും പാറയിലെ സ്വര്‍ണവും പോലെ അതവിടെ കലര്‍ന്നലിഞ്ഞു കിടക്കുമ്പോഴും) ഇവിടെ സ്വരൂപിക്കപ്പെടുന്നില്ല!  ആഖ്യാനപരമായി ഈ കവിതകള്‍ സൂക്ഷിക്കുന്ന അനന്യത ഒരു പക്ഷേ അതില്‍ത്തന്നെ അധീശപരമായ സൂചനകളെ തീര്‍ത്തും ഒഴിവാക്കുന്നതായ, താദാത്മ്യത്തിന്റേതായ സ്വരലയസൗന്ദര്യം കണ്ടെത്തുന്നു. എങ്കില്‍ തന്നെയും അതും വൈദികവും ആധ്യാത്മികവും കാല്പനികവുമായി കാലങ്ങളിലൂടെ നമ്മള്‍ പരിചയിച്ച സാകല്യഭാവനകളില്‍ നിന്നും വ്യക്തമായ അകലം ദീക്ഷിക്കുന്നു! അവയില്‍ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായി, മൂര്‍ത്തമായ അനുഭൂതിപരതയിലും നൈതികതയിലുമാണ് ഈ കവിതകളുടെ വിഹാരം. 


അവലംബം


1. ഓ എന്ന കാലം, ശ്രീദേവി എസ്. കര്‍ത്താ, ഡി.സി.ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 2022

2. കണ്ടെന്നുമവള്‍ കണ്ടതേയില്ലെന്നും, ശ്രീദേവി എസ്. കര്‍ത്താ, കറന്റ് ബുക്‌സ്, തൃശൂര്‍, 2008  




Saturday, April 13, 2024

ദേശരാഷ്ട്രഭാവനയിലെ പൗരിജീവിതം: ' സുഗതകുമാരിക്കവിതയിലെ ദേശീയതയെക്കുറിച്ച് ഒരന്വേഷണം

 



 പെണ്ണിന്റെ നാടേത്, വീടേത് എന്ന ചോദ്യത്തിന് നമ്മുടെ ആധുനികപൂര്‍വതയോളം പഴക്കമുണ്ട്. പെണ്ണിനു സ്വന്തമായുള്ള ദേശത്തെക്കുറിച്ചും പെണ്‍ദേശീയതയെക്കുറിച്ചുമുള്ള ആലോചനകള്‍ ഇന്നത്തെ രാഷ്ട്രീയചിന്തയില്‍ പെരുകിപ്പെരുകി വരുന്നു. ദേശീയതയും സ്ത്രീകളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം പ്രായോഗികമായും താത്വികമായും ഏറ്റവും സങ്കീര്‍ണമായ ഒരു കാലത്താണ് ഇന്നു നാം ജീവിക്കുന്നത്. രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കല്‍പത്തോട്  ഏറ്റവും സാധാരണരായ, അടിസ്ഥാനവര്‍ഗത്തിലുള്ള 'പ്രജകള്‍' എന്ന നിലയ്ക്കു സ്ത്രീകളുടെ രചനകളിലെ പ്രതികരണമെന്ത് എന്ന അന്വേഷണം വളരെ സാമാന്യതലത്തില്‍ നിന്നുകൊണ്ടു നടത്താന്‍ കഴിയും. പക്ഷേ, അതിലുപരി സ്ത്രീകളുടെ സ്വത്വനിലയില്‍ നിന്നുകൊണ്ട് അവര്‍ നടത്തുന്ന സര്‍ഗാത്മക ആവിഷ്‌കാരങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോവുകയും അവയിലെ ദേശീയതയെ, പൗരത്വത്തെ ഒക്കെ സംബന്ധിച്ച ആകാംക്ഷകളും കാമനകളും വായിച്ചെടുക്കുന്നതിലൂടെ, അവയുടെ സങ്കീര്‍ണമായ രാഷ്ട്രീയദിശകളെ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിലൂടെ സ്ത്രീഭാവനയുടെ രാഷ്ട്രീയമായ അതിരുകളെ നമുക്കു വരച്ചെടുക്കാനായേക്കും. ദേശീയത, ജനത, സ്ഥലപരമായ ദേശഭൂമിക, അതിര്‍ത്തിസങ്കല്‍പങ്ങള്‍, പൗരത്വം, ജനാധിപത്യം എന്നിങ്ങനെ നിരവധി പദാവലികളിലൂടെ, ആശയസംഹിതകളിലൂടെ ഈ രാഷ്ട്രീയപ്രമേയത്തെ നമുക്കു വിശദീകരിക്കാനാവും. ഇവിടെ ഇവയെ എല്ലാറ്റിനെയും കൂടി ചേര്‍ത്ത് ദേശീയതാബോധം എന്ന വാക്കാണ് ഈ ലേഖനത്തില്‍ വ്യാപ്തിയോടെ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഒറ്റയടിക്കു സാമാന്യമായി തോന്നാവുന്ന ഈ പദസംജ്ഞയെ ഈ ലേഖനത്തിന്റെ സന്ദര്‍ഭത്തിലേക്കു കൊണ്ടുവന്ന് വിശദമാക്കാം. 


ദേശീയതയും സ്വത്വസ്ഥാപനവും

ദേശീയസ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി സമരം ചെയ്ത് ജയിലില്‍ അടയ്ക്കപ്പെട്ടവരും കൊല്ലപ്പെട്ടവരുമൊക്കെയായി അനേകരുണ്ട്. എന്നാല്‍ തദ്ദേശീയത പോലെ തന്നെ തന്മയും തന്റേട/തന്റെയിടവും സംബന്ധിച്ച പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരണവും സ്ത്രീയായ പൗരയുടെ സ്വത്വസ്ഥാപനത്തിന് അനിവാര്യമാണ്. സ്ത്രീകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം തന്മയുടെയും തന്റെയിടങ്ങളുടെയും സ്വാതന്ത്ര്യം കൂടുതല്‍ സൂക്ഷ്മവും സങ്കീര്‍ണവുമായി കാണേണ്ടതുണ്ട്. കാരണം അതു പലപ്പോഴും നിഷേധിക്കപ്പെടുന്നു, മറയ്ക്കപ്പെടുന്നു. അതിലേറെ വളച്ചൊടിക്കപ്പെടുന്നു. ദേശീയതയില്‍ സ്ത്രീകള്‍ ഒഴിവാക്കപ്പെടുന്നുവെന്നതുമാത്രമല്ല, പൊതുവായ ഔദ്യോഗിക ദേശീയതാസങ്കല്‍പ്പനങ്ങള്‍ രൂപപ്പെടുന്നതുതന്നെ സ്ത്രീകളുടെ ഒഴിവാക്കലുകളുടെ, തമസ്‌കരണങ്ങളുടെ യുക്തിയുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ക്കൂടിയുമാണ്. 


 ചരിത്രപരമായി പരിശോധിച്ചാല്‍ ദേശീയത 40കള്‍ക്കു മുമ്പേ തന്നെ, കേരളത്തില്‍ എല്ലായിടത്തും ഏകസ്വരൂപമായല്ല പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടത്. തിരുവിതാംകൂറിലും  മറ്റും നാട്ടുരാജ്യങ്ങളിലൂന്നിയ ദേശീയതാബോധമായിരുന്നു പ്രബലം. മലബാറില്‍ ഇന്ത്യന്‍ എന്നു വിളിക്കാവുന്ന തരത്തിലുള്ള ദേശീയതാസങ്കല്പനവും സംവാദങ്ങളും രൂപം കൊണ്ടിരുന്ന സമയത്ത് കൊച്ചിയിലും തിരുവിതാംകൂറിലും വേറൊരു രീതിയിലാണ് ദേശീയതയുടെ രാഷ്ട്രീയം പ്രവര്‍ത്തിച്ചത്. മറ്റൊരു പ്രധാനകാര്യം വിവിധ സാമുദായികതകള്‍ വ്യത്യസ്തനിലപാടാണ് ദേശീയതയെക്കുറിച്ചു വെച്ചു പുലര്‍ത്തിയിരുന്നത് എന്നാണ്. സ്വാഭാവികമായും നവോത്ഥാനകാല എഴുത്തുകാരുടെയും എഴുത്തിന്റെയും ദേശീയതാനിലപാടുകള്‍ വകതിരിച്ചു സാമുദായികതാ പ്രസ്ഥാനങ്ങളും അവയുമായുള്ള ചാര്‍ച്ചയും ആയൊക്കെ ബന്ധപ്പെടുത്തി ചിന്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്.  


ദേശീയതയുടെ ആദര്‍ശാത്മകപ്രത്യയശാസ്ത്രം എല്ലായ്‌പ്പോഴും ത്യാഗം ആവശ്യപ്പെടുന്നു. അതു പൗരര്‍ക്കു ധാര്‍മികതയില്‍ അടിയുറച്ച സവിശേഷത്യാഗം, കടമ വിധിക്കുന്നു. സ്ത്രീകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇത് ഇരട്ടി ഭാരമുള്ളതായി മാറുന്നു. സവിശേഷലിംഗസ്വത്വമെന്ന നിലയില്‍ സ്ത്രീയുടെ പൗരത്വത്തിന്റെ പൂര്‍ണതയ്ക്കു കാമനകളുടെ സാക്ഷാല്‍ക്കാരം അനിവാര്യമാണ്. എന്നാല്‍ സ്ത്രീകള്‍ക്കു പലപ്പോഴും അതു നിഷേധിക്കപ്പെടുന്നു. താരതമ്യേന സ്വതന്ത്രമായ നിലയുള്ള പുരുഷന്മാരുടെ കാമനകളുടെ സാക്ഷാല്‍ക്കാരം സ്വാഭാവികമെന്ന മട്ടില്‍ അംഗീകരിക്കപ്പെടുന്നു. സ്ത്രീകളുടെ മേലുള്ള അമിതമായ നിയന്ത്രണത്തിന്റെയും മെരുക്കലിന്റെയും ചെലവില്‍ കൂടിയാണവ നടക്കുന്നതും. ഈയര്‍ത്ഥത്തില്‍ നോക്കുമ്പോള്‍ സ്ത്രീയുടെ ലിംഗപൗരത്വം തന്നെ വലിയൊരു പോരാട്ടഭൂമികയാണ്. 'മീനാക്ഷിയമ്മയുടെ മരണം' എന്ന മാധവിക്കുട്ടിയുടെ കഥ അതു ഫലപ്രദമായി ഉദാഹരിക്കുന്നു. സമാനമായ കഥകളാണ് അവരുടെ തന്നെ 'കാളച്ചന്ത'യും 'സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനിയുടെ മകളും' പോലുള്ളവയും. 


പാര്‍ത്ഥാ ചാറ്റര്‍ജി അദ്ദേഹത്തിന്റെ 'ദ നേഷന്‍ ആന്റ് ഇറ്റ്‌സ് വിമന്‍' എന്ന ലേഖനത്തില്‍ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു നിരീക്ഷണം നടത്തുന്നുണ്ട്. ബംഗാളിലെ നവോത്ഥാനപ്രസ്ഥാനം സ്ത്രീകളുടെ ആധുനികീകരണവുമായി, പ്രത്യേകിച്ചും സതി നിര്‍ത്തലാക്കുന്ന രാജാറാം മോഹന്‍ റോയുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുമായി, വിദ്യാസാഗറിന്റെ വിധവകളുടെ പുനര്‍വിവാഹസംരഭങ്ങളുമായി ഒക്കെ ബന്ധപ്പെട്ട് വളരെ മുന്നേറ്റത്തിലായിരുന്നു. എന്നാല്‍ 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളൊക്കെ പൊടുന്നനെ മാഞ്ഞുപോവുകയും ദേശീയതയുടെ പൊതുസംവാദത്തില്‍ അവ അപ്പാടെ മറഞ്ഞുപോവുകയും ചെയ്തു എന്നതാണ് അദ്ദേഹം ഉന്നയിക്കുന്നത്. പാശ്ചാത്യമായ അഭിരുചികളോടുള്ള അടുപ്പവും പുതിയ പരിഷ്‌കാരങ്ങളും ദേശീയതയക്കെതിരായി വ്യാഖ്യാനിക്കപ്പെട്ടതാണ് അതിന്റെ കാരണമായി ചില ചരിത്രകാരന്മാര്‍ പറയുന്നത്. ആദ്യഘട്ടത്തില്‍ നടന്ന ആധുനികീകരണത്തിന് പാശ്ചാത്യമായ ഉറവുകള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും പിന്നീട് അത് മങ്ങിത്തുടങ്ങുകയാണുണ്ടായത്. വാസ്തവത്തില്‍ സ്ത്രീകളുടെ വിമോചനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നവോത്ഥാനകാലത്തെ പല പുരോഗമനമുന്നേറ്റങ്ങളും കേരളത്തിലും തൊട്ടടുത്ത ദശാബ്ദങ്ങളോടെ പതുക്കെ പതുക്കെ ഇല്ലാതായി. പുരോഗമനമെന്നതു തന്നെ പുരുഷമുന്‍കൈയില്‍ നടക്കുന്ന സാംസ്‌കാരികമുന്നേറ്റങ്ങള്‍ മാത്രമായി. അതിനോടു ഐക്യപ്പെടുക എന്ന ദൗത്യമാണ് സ്ത്രീയ്ക്ക് കല്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടത്. 


ദേശീയതയോടെ രൂപപ്പെട്ട പുതിയ സ്ത്രീ, മാറ്റങ്ങളെ ഉള്‍ക്കൊണ്ടത് പുരുഷന്മാരുടെ മുന്‍കയ്യിലും പ്രേരണയിലുമാണെന്നും ബങ്കിംചന്ദ്ര ചാറ്റര്‍ജിനിരീക്ഷിച്ചതായി പാര്‍ത്ഥാ ചാറ്റര്‍ജി പറയുന്നു.  പുതിയ സ്ത്രീത്വത്തെയും പരമ്പരാഗതസ്ത്രീത്വത്തെയും താരതമ്യം ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് ബങ്കിം അതെഴുതുന്നത്. പുതിയ സ്ത്രീകള്‍ പല കാര്യങ്ങളും ചെയ്യുന്നത് വിമര്‍ശനങ്ങളെ ഭയക്കുന്നതു കൊണ്ടാണ്, അല്ലാതെ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ അവര്‍ നന്മയില്‍ വിശ്വസിക്കുന്നതുകൊണ്ടല്ല എന്ന ധ്വനി കൂടി ബങ്കിമിന്റെ വാക്കുകളിലുണ്ട്. ഈ ലേഖനങ്ങളോടെല്ലാം അന്നത്തെ സ്ത്രീകള്‍ ചൂടോടെ കത്തുകളില്‍ പ്രതികരിച്ചതും പാര്‍ത്ഥാ എടുത്തു കാട്ടുന്നു. ദേശീയവിമോചനത്തിനായി പോരാടുന്ന പുരോഗമനപുരുഷനു നേര്‍ക്കുണ്ടായ ചോദ്യം ചെയ്യലുകളെ അദ്ദേഹം വിലയിരുത്തുകയാണ്, തുടര്‍ന്ന്. അതിരുകളിലേക്കു മാറ്റി നിര്‍ത്തപ്പെട്ടതും അനുസരണകെട്ടതും വിമര്‍ശനാത്മകവുമായ ശബ്ദങ്ങളെ നിശബ്ദീകരിച്ചുകൊണ്ടും എന്നാല്‍ ഉള്‍ച്ചേര്‍ത്തുകൊണ്ടും മുന്നേറാനുള്ള സാദ്ധ്യതയും ശേഷിയും ഈ ദേശീയവാദപുരോഗമനത്തിനുണ്ടെന്നു പാര്‍ത്ഥാ പറയുന്നു. ബങ്കിം ഉയര്‍ത്തിക്കൊണ്ടുവന്ന ദേശീയപൗരുഷത്തിന്റെ മാതൃക ആദര്‍ശാത്മകമായ പൗരുഷത്തിന്റെ ഘടനയിലുള്ളതാണ്. ശക്തനും അഭിമാനിയും നീതിമാനും ബുദ്ധിമാനും ആണയാള്‍. ഉത്തമമൂല്യങ്ങളുടെ സംരക്ഷകനും നീചമൂല്യങ്ങളുടെ ഘാതകനും കൂടിയാണ് ഈ പുരോഗമനപുരുഷന്‍. ദേശീയപ്രത്യയശാസ്ത്രത്തില്‍ സ്ത്രീകള്‍ തങ്ങളുടെ പങ്ക് അര്‍പ്പിച്ചു എന്നു സമര്‍ത്ഥിക്കാന്‍ നമുക്കായേക്കും. എന്നാല്‍ സ്വതന്ത്രയും സ്വയംഭരണശേഷിയുള്ളവളുമായ സ്ത്രീയെ ഈ കൂട്ടത്തില്‍ നമുക്കു കണ്ടെത്താനായിട്ടുണ്ടോ എന്ന അടിസ്ഥാനപരമായ ചോദ്യം പാര്‍ത്ഥാ മുന്നോട്ടു വെയ്ക്കുന്നു. അതുന്നയിക്കുന്നതിലൂടെ അടിസ്ഥാനപരമായി ദേശീയതയുടെ അധീശസംസ്‌കാരത്തെ തന്നെ നമുക്കു ചോദ്യം ചെയ്യാനാവുമെന്നു അദ്ദേഹം പറയുന്നു. 


1938ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച വിര്‍ജീനിയ വുള്‍ഫിന്റെ ലേഖനത്തില്‍ സ്ത്രീകളും ദേശീയതയുമെന്ന ആശയത്തെ കുറിച്ചു ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്നുണ്ട്. അതിലവര്‍ അഭ്യസ്തവിദ്യരായ പുരുഷന്മാരുടെ പെണ്മക്കള്‍ എന്ന നിലയ്ക്കു സ്ത്രീകളെ സ്വരൂപിക്കുന്നു. അവര്‍ അവരുടേതായ രീതിയില്‍ രൂപീകരിക്കുന്ന സാമൂഹികബന്ധങ്ങള്‍, കൂട്ടായ്മകള്‍  എങ്ങനെ എന്നും അവര്‍ ചിന്തിക്കുന്നുണ്ട്. പുരുഷന്മാരുടേതു പോലുള്ള ഔപചാരികസംവിധാനം ആ കൂട്ടായമ്കളില്‍ ഉണ്ടാവില്ല. ഒരു ട്രഷറര്‍ ഉണ്ടാവില്ല, ഫണ്ടില്ലാത്ത കാരണത്താല്‍ തന്നെ. സെക്രട്ടറി, അംഗത്വം ഒന്നും ഔപചാരികമായി ഉണ്ടായില്ലെന്നും വരാം. ഒരു ഓഫീസും കമ്മിറ്റിയും ഉണ്ടായില്ലെന്നും വരാം. അതിനു ചിലപ്പോള്‍ ഒരു പേരും ഉണ്ടാവില്ല. ഒരു പക്ഷേ പേരിടണമെങ്കില്‍ ഔട്‌സൈഡേഴ്‌സ് സൊസൈറ്റി എന്നു പേരിടാനാണ് സാദ്ധ്യതയെന്നും അവര്‍ പറയുന്നു. സ്ത്രീയുടേതായ, സത്യത്തില്‍ എല്ലാ ബഹിഷ്‌കൃതരുടേതുമായ  അനൗപചാരികമായ സ്വയംഭരണമണ്ഡലം എന്നതാണ് വുള്‍ഫ് ഇവിടെ സൊസൈറ്റി എന്നും കൂട്ടായ്മ എന്നും ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ആളുകള്‍ ഏറ്റുപാടുകയില്ലെങ്കിലും സത്യത്താല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട ഒന്നാണതെന്നവര്‍ പറയുന്നു. നിയമം, ജീവചരിത്രം, അറിയപ്പെടാത്ത മനശ്ശാസത്രം ഒക്കെയുള്‍പ്പെടുന്ന സത്യങ്ങള്‍...! സര്‍ഗാത്മകതയുടെ മണ്ഡലത്തില്‍ പൊതുസമൂഹത്തലുള്ളതിനേക്കാള്‍ അട്ടിമറികളും വിച്ഛേദങ്ങളും സങ്കീര്‍ണതകളും വൈരുദ്ധ്യങ്ങളും ഏറും. മാധവിക്കുട്ടിയുടെ 'കാളച്ചന്ത'-യില്‍ ''എല്ലാ വോട്ടും ഇങ്ങോട്ടു കൊണ്ടുതന്നളാ, ഞായെണ്ണിത്തരാ''-മെന്നു പറയുന്ന മാളു തനിക്കു വോട്ടെടുപ്പു പോലുള്ള ജനാധിപത്യപ്രക്രിയയിലുള്ള അസാംഗത്യത്തെയാണോ, വോട്ടെടുപ്പിന്റെ തന്നെ അപ്രസക്തിയെ ആണോ ഉന്നയിക്കുന്നത്? ഭര്‍ത്താവിന്റെ അടിവസ്ത്രം/ കോണകം കഴുകി ദേശീയപതാക പോലെ ഉണക്കാനിട്ടു എന്ന് അവരുടെ ഏതോ സ്ത്രീകഥാപാത്രവും ശക്തമായി ഉന്നയിക്കുന്നതും വേറൊന്നല്ല! രൂക്ഷമായൊരു ദേശീയതാവിമര്‍ശനമാണ് അവരുടെ മീനാക്ഷിയമ്മയുടെ മരണം എന്ന കഥ. ആയുഷ്‌കാല കോണ്‍ഗ്രസ്പ്രവര്‍ത്തകയും ദേശീയവാദിയുമായിരുന്ന മീനാക്ഷിയമ്മ മരിക്കാന്‍ കിടക്കുന്നു. രോഗിയായ മീനാക്ഷിയമ്മ മരണത്തിനുതൊട്ടു മുമ്പത്തെ ആഗ്രഹം ചോദിക്കുമ്പോള്‍ പച്ചപട്ടുബ്ലൗസും പാലയ്ക്കാ മോതിരവും എന്നു പറയുന്നതു കേട്ട് അമ്പരന്നു നില്ക്കുന്നവരെ കാണാം. പണ്ടുതൊട്ടേ ഖദര്‍ മാത്രം ധരിച്ച മീനാക്ഷിയമ്മ പച്ചബ്ലൗസ് ചോദിക്കുമ്പോള്‍ ദേശീയപതാകയിലെ പച്ച നിറമാകും ഉദ്ദേശിച്ചതെന്നു വായിക്കാനാണ് അവരുടെ ഉറ്റസഹോദരനു പോലും താല്‍പര്യം. 


ആധുനികപൂര്‍വ സ്ത്രീകവിതയിലെ ദേശീയതയും പൗരത്വവും

മനുഷ്യജീവിതത്തെ സംബന്ധിച്ച സാര്‍വലൗകികവും മൗലികവുമായ സമസ്യകളുടെ പ്രചോദനമാണ് ആധുനികപൂര്‍വ കവികളില്‍ പ്രമുഖയായ ബാലാമണിയമ്മയുടെ കവിതകളെ സവിശേഷമാക്കുന്നത്. ഉദാരമാനവവാദത്തില്‍ അധിഷ്ഠിതമായ, ലോകത്തോടു മുഴുവനുമായുള്ള സാഹോദര്യം, അനന്തമായ അലിവ്, ശാന്തിക്കും അഹിംസയ്ക്കുമായുള്ള നിരന്തരമായ പ്രേരണകള്‍ ഒക്കെയും ഈ കവിതയുടെ സ്രോതസ്സാണ്. ഈ കവിതകളെ ഒട്ടാകെ സമഗ്രതയില്‍ നോക്കുമ്പോള്‍ ദേശരാഷ്ട്രം എന്ന ഔപചാരികസങ്കല്‍പത്തിന്റെ ഘടന അവരുടെ പൗരത്വബോധത്തെ നിര്‍ണയിച്ചതെങ്ങനെ എന്നതിനു വലിയ പ്രസക്തിയില്ല. എങ്കിലും ചില രചനകളുടെ അബോധത്തില്‍ അതുകൂടി കലര്‍ന്നിരിക്കുന്നു. ബാലാമണിയമ്മയുടെ ആദ്യകാലരചനകളിലൊന്നായ വിട്ടയക്കുക(1927) എന്ന കവിത പക്ഷിയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യതൃഷ്ണയായി മാത്രമല്ല, വീടിനകത്തു പലതരം അച്ചടക്കങ്ങള്‍ക്കു വിധേയമായി തളയ്ക്കപ്പെട്ട യുവതിയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യമോഹമായി,  ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യമോഹമായും അതിനു രാഷ്ട്രീയവായന സാദ്ധ്യമാണെന്നു സച്ചിദാനന്ദന്‍ പറയുന്നുണ്ട്.  'വിളി'യില്‍ നാടും വീടും സ്ഥാവരജംഗമങ്ങളും വിട്ടുപോകേണ്ടതിന്റെ സംഘര്‍ഷത്തെയാണ് എഴുതുന്നത്. രാഷ്ട്രത്തെയും വീടിനെയും പലപ്പോഴും ഇണങ്ങിയ, ഇടപഴകിയ മാനുഷികബന്ധങ്ങളുടെ ഇടമായി കാണുന്ന സമീപനമുണ്ട്. വാസ്തവത്തില്‍ ദേശീയപ്രസ്ഥാനത്തോട് അനുഭാവത്തോടെ ചലിക്കുമ്പോഴും ഔപചാരികമായ ദേശരാഷ്ട്രത്തില്‍ ബാലാമണിയമ്മ വിശ്വസിച്ചില്ല. 'പാടാത്തപാട്ടുകള്‍' അതിനു തെളിവാണ്. യുദ്ധഭൂമിയില്‍ ശത്രുവുമായി ഏറ്റുമുട്ടി വീണ പടയാളി വീണുകിടന്ന സ്ഥലത്തുനിന്നുകൊണ്ട് യുവാവായ എതിരാളിയുടെ  ശരീരം കണ്ടു കണ്‍നിറയുന്നു.  ''പ്രാണനെ ഭേദിച്ചുയരുന്ന പാട്ട്- അതുവരെ പാടാത്ത പാട്ടുകള്‍, എത്രയോ നൂറ്റാണ്ടുകളായി പാടിയിട്ടും നരന്‍ കേള്‍ക്കാത്ത പാട്ടുകള്‍ - അയാള്‍ കേള്‍ക്കുന്നു. 


അഹിംസയിലും അപരസ്‌നേഹത്തിലും ഊന്നിയ കാവ്യചേതന ഔപചാരികമായ രാഷ്ട്രപൗരത്വത്തിന്റെ അളവുകളെ മറികടന്നുള്ള കാരുണ്യമേറിയ മാനവലോകത്തില്‍ സ്വയം തേടുന്നു. കാശ്മീരിനെക്കുറിച്ചുള്ള ബാലാമണിയമ്മയുടെ അപ്രകാശിതമായ ഒരു രചനയെക്കുറിച്ചു കവി ബാലചന്ദ്രന്‍ ചുള്ളിക്കാട് പറഞ്ഞതോര്‍ക്കുന്നു. കാശ്മീരിനെ വിട്ടുകൊടുക്കാം, വലിയൊരു തറവാട്ടിലെ ഒരു മുതിര്‍ന്ന കുടുംബാംഗം തന്റെ ഭാഗം ചോദിക്കുമ്പോള്‍ അതു വിട്ടുകൊടുക്കുന്നതില്‍ എന്താണ് തെറ്റ്! എന്നായിരുന്നു കവിതയുടെ ഉന്നം. കവിത കയ്യെഴുത്തായി വായിച്ച വി. എം. നായര്‍ അതു രാജ്യദ്രോഹമാകുമെന്നു പറഞ്ഞ്, പ്രസിദ്ധീകരിക്കാന്‍ അയക്കാന്‍ അനുവദിക്കാതെ ചുരുട്ടിക്കൂട്ടി കളഞ്ഞതായാണ് ബാലാമണിയമ്മ ചുള്ളിക്കാടിനോടു പറഞ്ഞതത്രേ. വിര്‍ജീനിയ വുള്‍ഫ് പറഞ്ഞ ഔട്‌സൈഡേഴ്‌സ് സൊസൈറ്റി പോലെയാണ് രാഷ്ട്രകല്പന ഇവിടെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. 

 'ക്ഷേമരാഷ്ട്രം' എന്ന കവിതയില്‍ നിറഞ്ഞു കവിയുന്ന നെല്ലറകളും ആരും വാങ്ങാന്‍ കൊതിക്കുന്ന കൈവേലത്തരങ്ങളും അഴുക്കില്ലാത്ത പുരനഗരങ്ങളും സമൃദ്ധമായ ഗ്രാമങ്ങളും, ബുദ്ധിശക്തിയും ഒന്നും തന്നെ ക്ഷേമരാഷ്ട്രത്തെ നിര്‍മിച്ചെടുക്കില്ല എന്ന തിരിച്ചറിവാണുള്ളത്.  'നവകേരളം' എന്ന കവിതയില്‍ സമത്വവും സമൃദ്ധിയും പുലരുന്ന നിസ്തുലമായ ഈ ഭാവനാദേശത്തെ സ്വരൂപിച്ചെടുക്കാന്‍ കവി ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. ഇവിടെയും ദേശാഭിമാനത്തിന്റെ ഊറ്റത്തിനല്ല,  തുല്യമാനവികതയക്കും ജനതകളുടെ പാരസ്പര്യത്തിനുമാണ് ഊന്നല്‍. 'പിറന്ന നാട്ടില്‍' എന്ന കവിതയില്‍ നാടിനോടുള്ള ഗൃഹാതുരതയെ സ്പര്‍ശിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ദേശഭാവനയാണ് കാണുന്നത്. 'പൗരഗീതം' ധാര്‍മികതയിലും സ്വാശ്രയത്വത്തിലുമൂന്നിയ ആദര്‍ശാത്മകമായ ഒന്നായി ദേശത്തെ ആഖ്യാനം ചെയ്യുകയാണ്. അധിനിവേശിതജനത സ്വയം രൂപകല്പന ചെയ്‌തെടുക്കുന്ന സ്വയംഭരണാധിഷ്ഠിതമായ പൗരരാഷ്ട്രത്തെയാണ് കവി ഇവിടെ വിഭാവനം ചെയ്യുന്നത്. 'ഐക്യകേരളം'  എന്ന കവിതയില്‍ എല്ലാ ദുര്‍ഗുണങ്ങളോടും പോരാടുന്ന നെഞ്ഞൂക്കിന്റെ കേന്ദ്രമാണ് കേരളമെന്നും കവി ഉപദര്‍ശിക്കുന്നു. ഭാരതമെന്നതിനേക്കാള്‍ കേരളമെന്ന ദേശഭാവനയിലേക്കുള്ള ആനുപാതികമായ കൂടുതല്‍ ഊന്നല്‍ ഈ കവിയിലുണ്ട്. നാടുവിട്ടു ജീവിക്കേണ്ടിവന്നതിന്റെ അനുഭവപരമായ പശ്ചാത്തലവും 40 കളിലെ തദ്ദേശീയതയുടെ രാഷ്ട്രീയഭാവനയും അതില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരിക്കാം. പൗരദേശഭാവനയും സ്ത്രീയനുഭവവും പ്രതിപ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന മഴുവിന്റെ കഥ ഏറെ ചര്‍ച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടതാണ്. തന്റെ കാവ്യലോകത്തിന്റെ സാരസംഗ്രഹമായ അഹിംസാത്മകവും കരുണാര്‍ദ്രവുമായ വിവേകിതയുടെ സ്പര്‍ശം ആകമാനം ജ്വലിച്ചു നില്‍ക്കുന്ന കവിതയുമാണത്. പരശുരാമന്‍ കേരളം സൃഷ്ടിച്ചുവെന്ന മിത്തിക്കലായ ആഖ്യാനത്തെ കൂടി ചേര്‍ത്തുവെയ്ക്കുമ്പോള്‍ സ്ത്രീയെ, അതും സ്വന്തം അമ്മയെ കൊന്നയാള്‍, അതും മനസ്സാല്‍ ചെയ്ത പാപത്തിനുള്ള ശിക്ഷയായി എന്നൊക്കെയുള്ള അനുബന്ധങ്ങളും ചേരുമ്പോള്‍ ദേശത്തിന്റെ ആണ്‍കോയ്മാധിഷ്ഠിതമായ ധര്‍മത്തില്‍ തന്നെയാണ് കവിയുടെ ലാക്കെന്നു കാണാം. എന്തായാലും സ്ത്രീക്കെതിരായ ധര്‍മനീതിയെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ ആര്‍ഷദേശീയതയുടെ പാരമ്പര്യ/നൈതികാധാരങ്ങളും വിചാരണ ചെയ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്. അതിലെല്ലാമുപരിയായി സ്ത്രീയുടെ കാമനകളെ സംബന്ധിച്ച സൂക്ഷ്മമായ രാഷ്ട്രീയം കൂടി കവിത പേറുന്നുണ്ട്.  'വൃദ്ധകന്യ'-യില്‍ സ്ത്രീയുടെ കാമനകളെ അറിവുമായി ചേര്‍ത്തു വെയ്ക്കുന്നതിലൂടെ ('അറിയാത്തതിങ്കലുള്ളൗല്‍സുക്യം') സ്ത്രീയുടെ ആഖ്യാനത്തിനും അറിവിനും കാമനയ്ക്കു തന്നെയും ആധികാരികതയും പൗരത്വവും നല്‍കുന്നുണ്ട്. ലിംഗസ്വത്വപരമായ പൗരത്വം ദേശരാഷ്ട്രപൗരത്വത്തെപ്പോലെതന്നെ വെല്ലുവിളികള്‍ നേരിടുന്ന സാംസ്‌കാരികസന്ദര്‍ഭങ്ങളില്‍ ഈ കവിത ഒരു ഓര്‍മപ്പെടുത്തല്‍ കൂടിയുമാണ്. ദേശീയതയക്കും അതിന്റെ സ്വീകാര്യമായ ഘടനയ്ക്കും പുറത്തുള്ള അപരങ്ങളുടെ പൗരത്വത്തെ ബാലാമണിയമ്മ തന്റെ 'വേലക്കാരി', 'സഹപാഠികള്‍', 'പുലരിപ്പൂക്കള്‍', 'കുളക്കടവില്‍', 'സഹതാപം', 'കല്‍ക്കത്തയിലെ ഇരുട്ടറ', 'ഒരു പഴത്തിന്റെ കഥ' 'വേലക്കാരി', 'യാചകര്‍', 'സ്വപ്‌നം', 'തെണ്ടികള്‍' എന്നിങ്ങനെയുള്ള വേലക്കാരിക്കവിതകളിലൂടെ കണ്ടതെങ്ങനെ എന്നു മനസ്സിലാക്കാം. 


 കടത്തനാട്ടു മാധവിയമ്മ, മുതുകുളം പാര്‍വതിയമ്മ, സിസ്റ്റര്‍ മേരി ബനീഞ്ജ തുടങ്ങി, അക്കാലത്തെ സ്ത്രീകവികളൊക്കെത്തന്നെ ഉദാരമാനവികതയുടേതായ രക്ഷകര്‍തൃപദവിയില്‍ ആഖ്യാതാവായി വര്‍ത്തിച്ചുകൊണ്ടാണ് കീഴാളപാത്രങ്ങളെ രചനകളില്‍ സന്നിവേശിപ്പിച്ചത്. സോഷ്യലിസ്റ്റ് റിയലിസത്തിന്റേതായ ആദര്‍ശങ്ങള്‍ക്കകത്തുള്ള വര്‍ഗരാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകളായവയെ കാണാനാവില്ലെങ്കിലും ദേശീയതാപ്രചോദിതവും ആദര്‍ശാത്മകവുമായ നവമാനവികതാ ബോധം അവയുടെ പ്രേരണയായി നിന്നിരിക്കണം. അവരില്‍ത്തന്നെ കടത്തനാട്ടു മാധവിയമ്മയുടെ 'ഗ്രാമശ്രീകള്‍', 'ഗ്രാമലക്ഷ്മി' എന്നീ കവിതകളില്‍ കീഴാളസ്ത്രീയുടെ അധ്വാനം കാര്യമായിത്തന്നെ അടയാളപ്പെടുന്നുണ്ട്. 


സമാനമായ സമത്വവീക്ഷണമാണ് മുതുകുളം പാര്‍വതിയമ്മയുടെ കവിതകളെയും സവിശേഷമാക്കുന്നത്. തൊഴിലാളികളുടെ അടിമത്തത്തിലും ദാരിദ്ര്യത്തിലും അനുഭാവം പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന 'ഒരു ദരിദ്രത്തൊഴിലാളിയുടെ കുടുംബജീവിതം അവരുടെ 'സ്വാതന്ത്ര്യദിനത്തിലും' എന്ന കവിത പ്രകടമായ ഗാന്ധിഭക്തിയാണ്. 'ഭാരതാംബയും ഭാരതിയും' എന്ന കവിത ദേശത്തെ തന്നെ സ്‌ത്രൈണമണ്ഡലമായി സങ്കല്‍പ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട് എന്നതിനാല്‍ ശ്രദ്ധേയമാണ്. സാഹിത്യമാകുന്ന വാണിയും ദേശമാകുന്ന ഭാരതാംബയും സ്ത്രീകള്‍ തന്നെ. ഇരുവരും സഖിമാരായി മന്ദാരപ്പൂമെത്തയിലിരുന്നു വേദനകള്‍ പങ്കുവെയ്ക്കുന്നു. വാണീശ്വരിയോടു ഭാരതാംബയ്ക്കു ചോദിക്കാനുള്ളതു കലാകാരരൊത്തു ചേര്‍ന്നാല്‍ അണുബോബും യുദ്ധവും മറ്റും ഇല്ലായ്മ ചെയ്യാനാവുകയില്ലേ എന്നാണ്. രാഷ്ട്രത്തെ ഗാര്‍ഹികവും അതോടൊപ്പം സ്‌ത്രൈണവുമായ മണ്ഡലമായി സങ്കല്പിക്കുന്ന  വേറിട്ട ദേശഭാവന കൗതുകകരമാണ്. ഗാന്ധിജിയും കസ്തൂര്‍ബയും തമ്മിലുള്ള സംവാദമായി എഴുതപ്പെട്ട 'സ്വര്‍ഗത്തില്‍' എന്ന കവിതയിലും ഗാര്‍ഹികതയുടെ അകംലോകമാണ് ദൃശ്യമാകുന്നത്.  അത്തരം ഭാവന വാസ്തവത്തില്‍ ബാലാമണിയമ്മയില്‍ നിന്നുള്ള തുടര്‍ച്ചകളാകുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഹിംസയക്കെതിരെ പ്രത്യേകിച്ചും നവീനമായ അണുവായുധ ഹിംസയക്കെതിരെ അവര്‍ 'ഹിരോഷിമയുടെ രോദനം' പോലെയുള്ള ഏറെ കവിതകളെഴുതി. മേരി ജോണ്‍ കൂത്താട്ടുകുളത്തിന്റെ 'ഉണരുക' എന്ന കവിത ദേശാഭിമാനത്തിലും ദേശസ്വാതന്ത്ര്യത്തിലും പ്രതീക്ഷയര്‍പ്പിക്കുന്ന കവിതയാണ.് ഭാരതം എന്ന ദേശത്തെ മുതുകുളത്തിന്റെ കവിതയിലെന്ന പോലെ അമ്മയും സ്ത്രീയുമായിക്കാണുകയും ഹിന്ദു, മുസ്ലിം, പാഴ്‌സി, ക്രിസ്ത്യാനി വിഭാഗങ്ങളിലെ ആള്‍ക്കാരൊത്തു ചേര്‍ന്ന് സ്തുതികള്‍ പാടി ഐക്യദാര്‍ഢ്യം പ്രഖ്യാപിക്കുന്നതുമാണ്. 'യുദ്ധരംഗത്തില്‍' എന്ന കവിത യുദ്ധവൈദഗ്ദ്ധ്യം ആതുരശുശ്രൂഷയേക്കാള്‍ എത്രയോ ചെറുതാണെന്ന പാഠത്തിലേക്കു വിരല്‍ ചൂണ്ടുന്നു. ഏതു യുദ്ധവും ആത്യന്തികമായി പരാജയം തന്നെ എന്നും ഈ കവിത പറയുന്നു. 'ഗാന്ധിജയന്തി',  'കേഴുക മമ നാടേ', 'ആര്‍ഷഭാരതത്തിന്റെ ആത്മാവ്' തുടങ്ങിയ കവിതകളില്‍ അക്കാലത്തെ കവികളുടെ പൊതുബോധത്തിലുള്ള കേവലവും സാമാന്യവുമായ രാജ്യഭക്തിയും ഗാന്ധിപൂജയുമാണ് കാണാനാവുന്നത്. മുമ്പു സൂചിപ്പിച്ച പൊതുബോധ, പുരോഗമനപുരുഷഘടനയിലുള്ള ദേശീയതയുടെയും കൂടി ഭാഗമായിരുന്നു അവരുടെ ചില കവിതകള്‍ എന്നേ ഇതിനര്‍ത്ഥമുള്ളു. സിസ്റ്റര്‍ മേരി ബനീഞ്ഞയുടെ കവിതകള്‍ കാലഘട്ടത്തിന്റെ  ദേശീയതാഭിരുചികളെ കൃത്യമായും സാമാന്യമായും പ്രതിഫലിപ്പിച്ചു. വഞ്ചിനാട്, ഭാരതലക്ഷ്മി, ഗാന്ധിജയന്തി, കണ്ണാടിക്കൂട്ടില്‍ മുതലായ രചനകള്‍ അതാണ്. ദേശീയതാപ്രചോദിതമായ സാംസ്‌കാരികാഭിരുചിയില്‍ ഗാന്ധി പിതൃബിംബം തന്നെയായിരുന്ന പൊതുബോധമാണ് ഗാന്ധിജയന്തിയുടെ വായനയില്‍ തെളിയുന്നത്. ലളിതാംബിക അന്തര്‍ജ്ജനത്തിന്റെ കവിതകളില്‍ ദേശീയതയും സ്വാതന്ത്ര്യവും കൈകോര്‍ത്തു വരുന്ന ഒട്ടേറെ രചനകളുണ്ട്. 'കൂട്ടിലെ പൈങ്കിളിയോട്' എന്ന കവിത ബാലാമണിയമ്മയുടെ 'വിട്ടയക്കുക'യക്കു സമാനമായി പക്ഷിയുടെ പഞ്ജരാവസ്ഥയും സ്വാതന്ത്ര്യവാഞ്ഛയും ധ്വന്യാത്മകമായി ദേശീയസ്വാതന്ത്ര്യവും സ്ത്രീസ്വാതന്ത്ര്യവുമായി ചേര്‍ത്തുവെയ്ക്കുന്നു.  'സ്വാതന്ത്ര്യക്കൊടി', 'തടവുകാരന്‍', 'പടയാളി',  'ഒരു പടയാളിയുടെ പ്രാര്‍ത്ഥന', 'മാമൂല്‍ഭയം', 'സ്വാതന്ത്ര്യകാഹളം' എന്നീ കവിതകളിലൂടെ സ്വദേശത്തിന്റെ മോചനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദേശീയതാഭാവന അവര്‍ പങ്കുവെയ്ക്കുന്നു. കടത്തനാട്ടു മാധവിയമ്മ  'കേഴുക മമ നാടേ', 'ഗാന്ധിജയന്തി' എന്നീ കവിതകളിലൂടെ ഇന്ത്യയുടെ നഷ്ടഭൂതത്തെ തിരയുന്നു. പിതൃബിംബമായി ഗാന്ധിയെ പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്ന പാരമ്പര്യത്തില്‍ പങ്കുകൊള്ളുന്നു. 'ആര്‍ഷഭാരതത്തിന്റെ ആത്മാവ്' എന്ന രചന വിവേകാനന്ദനെ സ്തുതിച്ചുകൊണ്ടുള്ളതാണ്. രക്ഷകപുരഷബിംബങ്ങളെ മുന്നില്‍ നിര്‍ത്തി വിധേയപ്പെട്ട പ്രജാഭാവനയിലാണ് കവി സ്വയം നില്‍ക്കുന്നത്. ബാലാമണിയമ്മയും മുതുകുളവും മുന്നോട്ടുവെച്ച പുരുഷേതരലോകത്തിന്റെ സാദ്ധ്യതയെ അവര്‍ തേടാത്തത് എന്തുകൊണ്ടായിരിക്കാം എന്നതു കൂടുതല്‍ സൂക്ഷ്മമായി തിരയേണ്ടതാണ്. ദേശീയതാവാദത്തിന്റെ മൂര്‍ത്തമായ ചരിത്രസാഹചര്യങ്ങളെ മുന്‍നിര്‍ത്തിയുളള കവിതകളാണ് കടത്തനാട്ടും ലളിതാംബികയും ബനീഞ്ഞയും എഴുതിയത്. നെഹ്രുവിന്റെ മരണം, ഇന്ദിരയുടെ സന്ദര്‍ശനം, ഗാന്ധിജിയുടെ ജന്മദിനവും ജീവിതവും, സ്വാതന്ത്ര്യപ്പോരാളികളായ തടവുകാര്‍ ഇവരെല്ലാം കവിതകളിലേക്കു കടന്നു വരുന്നു. ധാര്‍മികതയുടെ വലിയ വിതാനങ്ങളെക്കാള്‍ സാമൂഹികചലനങ്ങളുടെ സമകാലികചരിത്രമെന്ന നിലയിലാണ് ഈ കവിതകളിലെ പൗര, ദേശീയതാബോധം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. 


ദേശീയതയിലെ പ്രജായത്തം, അപരത്വം ആധുനികതാവാദസ്ത്രീകവിതയില്‍

ആധുനികതയുടെ ഘട്ടത്തില്‍ സുഗതകുമാരിയുടെ കാലമെത്തുമ്പോഴേക്കും മലയാളസ്ത്രീകവിത വ്യക്തമായ ഒരു വിച്ഛേദം തന്നെ സൃഷ്ടിക്കുന്നുണ്ട്. സ്വാതന്ത്യാനന്തരസ്ത്രീജീവിതത്തില്‍ ആധുനികീകരണം നടക്കുമ്പോഴും വിദ്യാഭ്യാസവും തൊഴിലും സാദ്ധ്യതകളാകുമ്പോഴും സ്ത്രീയുടെ ഗാര്‍ഹികതാമൂല്യം കൂടുതല്‍ ശക്തമായിത്തീരുന്നു എന്നത്  ഈ കാലത്തിന്റെ പ്രത്യേകതയാണ്. നവോത്ഥാനത്തിന്റെ പ്രധാനസമരമുഖങ്ങളിലൊന്നു തന്നെ സ്ത്രീയുടെ ബാഹ്യലോകങ്ങള്‍ നിര്‍മിച്ചെടുക്കുകയെന്നതായിരുന്നു എന്നിരിക്കേ, ഈ ഗാര്‍ഹികത പുരുഷാധിപത്യത്തിന്റെ പുതിയ ക്രമീകരണങ്ങളിലൂടെയാണ് സാദ്ധ്യമാക്കിയത്. അതവിടെ നില്‍ക്കട്ടെ. ഗാര്‍ഹികതയും കവിതയിലെ ആന്തരികതയുടെ രാഷ്ട്രീയവും തമ്മില്‍ ബന്ധമുണ്ടോ എന്നു നോക്കാം. 


കൂടുതല്‍ ആന്തരികവും കാല്പനികവുമായ കാവ്യഭാഷയാണ് സുഗതകുമാരിയുടെ കവിതകളിലൂടെ പുറത്തുവന്നത്. ഈ ഘട്ടത്തില്‍ സ്ത്രീപ്രതിനിധാനമെന്ന നിലയില്‍ സുഗതകുമാരിയാണ് കൂടുതല്‍  നിറഞ്ഞുനിന്നതും. ആഖ്യാനപരമായ ആത്മത്തിലുള്ള കാല്പനികവിഷാദഛവി മലയാളകവിതയിലെ സ്ത്രീത്വത്തെ ആ ഒരു കുറ്റിയില്‍ തന്നെ വളരെക്കാലം തളച്ചു നിര്‍ത്തിയെന്നു പറയാം. തേടുന്നവളും അലയുന്നവളുമായ പരിത്യക്ത എന്ന സ്‌ത്രൈണബിംബം പൊതു/പുരുഷവായനകള്‍ക്കു പ്രിയമായിത്തീര്‍ന്നത് സ്വാഭാവികം. ഗോപികാകേന്ദ്രിതമായ ഈ സ്‌ത്രൈണ ആത്മവത്ത പുരുഷനെയും ദൈവത്തെയും അധികാരിയെയും തെല്ലും പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരിക്കാതിരുന്നുവെന്നു ഇതിനര്‍ത്ഥമില്ല. അവിടെത്തന്നെ അതു തളം കെട്ടി നിന്നു എന്നതിനെയാണ് ഇവിടെ പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരിക്കുന്നത്. ഒരിക്കല്‍ പ്രവേശിച്ചാല്‍ പിന്നീടു അടഞ്ഞുപോകുന്ന വാതിലുകളായി അവ മാറുന്നു. 


സ്‌ത്രൈണകേന്ദ്രിതമാകുമ്പോഴും ആഖ്യാനകേന്ദ്രത്തിലെ കവി, അതിലൂടെ വെളിപ്പെടുന്ന ആത്മത്തിന്റെ ഘടന എത്തരത്തിലുള്ളതാണ്, അതിനു ഇതരസ്വത്വങ്ങളുമായുള്ള പാരസ്പര്യമെന്ത് എന്നിവയിലൂടെ അന്വേഷിക്കുമ്പോള്‍ അപരങ്ങളെ ഉള്‍ച്ചേര്‍ക്കാനോ പുറന്തള്ളാനോ ഉള്ള കവിതയുടെ പ്രേരണകള്‍ നമുക്കു മനസ്സിലാക്കാനാവും. അതാകട്ടെ ഒരു കവിയിലും സ്ഥിരമാകണമെന്നില്ല. നിശ്ചയമായും നീണ്ട ഒരു കാവ്യജീവിതത്തിലുടനീളം അവ ചലനാത്മകവും പരിണാമിയുമായി തുടര്‍ന്നേ കഴിയൂ. അത്തരം ഒരു നോട്ടത്തിനു സുഗതകുമാരിക്കവിതകളിലെ പ്രസക്തിയെന്ത് എന്നന്വേഷിക്കാം. 


ദേശീയതാബോധത്തിലെ പിതൃരൂപങ്ങള്‍ 

ആയിരത്തിലധികം പുറങ്ങളിലായി രണ്ടു വോളിയം വരുന്ന അവരുടെ കവിതകളുടെ സമ്പൂര്‍ണസമാഹാരത്തില്‍ ദേശീയതയും രാഷ്ട്രബോധവും പൗരത്വചിന്തയും കടന്നു വരുന്ന ഒട്ടേറെ കവിതകളുണ്ട്. പ്രണാമം എന്ന 1969 ല്‍ പുറത്തു വരുന്ന സമാഹാരത്തിലെ ഏഴു കവിതകളും അത്തരത്തില്‍ തന്നെയാണ്. 'ഒക്ടോബര്‍ രണ്ട'്, 'മറക്കാതിരിക്കട്ടെ', 'രാമനാമം', 'അഹിംസ', 'സത്യം', 'രാജഘട്ടത്തില്‍', 'അനുഗ്രഹിക്കേണമേ' എന്നിങ്ങനയുള്ള എല്ലാ കവിതകളിലും ഗാന്ധിജി കേന്ദ്രമാണ്. ഇവയിലെല്ലാം തന്നെ ഗാന്ധിയെ ആദര്‍ശാത്മക, രക്ഷകബിംബമായി കാണുന്ന സമീപനമാണ് പ്രബലം. മറക്കാതിരിക്കട്ടെ എന്ന കവിതയില്‍ കടന്നു വരുന്ന ചിഹ്നവ്യവസ്ഥയും പദാവലികളും തന്നെ തികച്ചും ഹൈന്ദവവും ബ്രാഹ്‌മണാധിഷ്ഠിതവുമായ മൂല്യങ്ങളില്‍ അഭിരമിക്കുന്നവയാണ്. 

''കഠിനയത്‌നത്താല്‍ പണിഞ്ഞ തൃക്കോവിലിന്‍ 

നടതുറന്നീടുന്ന പുണ്യനാളില്‍

അടിമത്തരാവൊഴിഞ്ഞര്‍ദ്ധരാത്രിക്കു പൊന്‍-

കതിരോനുദിച്ചിടും പുണ്യനാളില്‍

പഴയചെങ്കോട്ടയിലാദ്യമായ് മൂന്നിറ-

ക്കൊടിയുയര്‍ന്നീടും മഹോല്‍സവത്തില്‍

കടലിരമ്പും പോലെയാഹ്ലാദഘോഷമാര്‍-

ന്നടിയങ്ങളെത്തിത്തൊഴുതുനില്‍ക്കേ

ഹൃദയങ്ങള്‍ നയനങ്ങളങ്ങയെക്കാണുവാ-

നുഴറുന്നു, തേടുന്നു, നാലുപാടും.

എവിടെയീപ്പൊന്നമ്പലത്തിന്നുടയവന്‍?

എവിടെ ഹാ ഭാരത സാര്‍വഭൗമന്‍?'' 

'രാമനാമ'-ത്തിലും കവിഭാവന അതേ മൂല്യങ്ങളാലാണ് ദേശീയതയെ തോറ്റുന്നത്. പിതൃഭക്തി നിറഞ്ഞ വൈകാരികതയോടെയുള്ള ദേശഭക്തിഗാനങ്ങള്‍ എന്നിവയെ സാമാന്യമായി വിശേഷിപ്പിക്കാം. 'ദില്ലി' എന്ന കവിതയില്‍ തലസ്ഥാനനഗരിയെ നോക്കുന്ന കവി കാണുന്ന ആകാശം പോലും നെറ്റിയില്‍ ഭസ്മരേഖ ചാര്‍ത്തിയ വൃദ്ധാകാശമാണ്.   ദേശീയതയുടെ പുരുഷമാതൃകയോടു ചേര്‍ന്നു നില്‍ക്കുന്നതും എല്ലായ്‌പ്പോഴും രക്ഷകനെ ആഗ്രഹിക്കുന്നതുമായ വിധേയപൗരത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണിത്. അഭിമാനിയും ഉത്തമമൂല്യങ്ങളുടെ സംരക്ഷകനും നീചമൂല്യങ്ങളുടെ ഘാതകനും കൂടിയായ ഈ പുരോഗമനപുരുഷനൊപ്പം/ പിന്നില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ സ്വയം വിശുദ്ധീകരിക്കാനും വെല്ലുവിളികളെ നിസ്സാരീകരിക്കാനും കഴിയുന്നു എന്ന പ്രതീക്ഷയാണിതിനു പിന്നിലുള്ളത്.  


ഇവിടെ തന്റെ പൂര്‍വകവികളില്‍ പ്രത്യേകിച്ചും എന്‍ വി, അക്കിത്തം ഇടശ്ശേരി തുടങ്ങിയവരില്‍ പലനിലയ്ക്കു പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട ഗാന്ധിയന്‍ ആദര്‍ശാത്മകതയോടുള്ള സവിശേഷതാല്പര്യം ഒരു പ്രേരണയായി പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരിക്കണം. ഗാന്ധിയും ഗോഥ്‌സേയും പോലുള്ള ഒട്ടനേകം കവിതകള്‍ ഏറെ വാഴ്ത്തപ്പെട്ടവയാണല്ലോ. ഉദാരമാനവികതയുടെ ആദര്‍ശാത്മകലോകത്തു നിന്നും പൂര്‍വകവികളുടെ സ്വാധീനമായിത്തീര്‍ന്ന ഗാന്ധിബിംബത്തെ സുഗതകുമാരി തന്റെ കവിതകളില്‍ പരിചരിച്ചതെങ്ങനെയെന്നു വ്യക്തമാണ്. പിതൃസ്‌നേഹമായും പിതൃസാന്നിദ്ധ്യത്തെ രക്ഷകസ്ഥാനമായ അഭയമായും കാണുന്ന വൈകാരികരാഷ്ട്രീയം മലയാളത്തിലെ സ്ത്രീരചനകളുടെ ഒരു ധാരയില്‍ ബാധപോലെ നിലനില്‍ക്കുന്നതാണ്. ഭാഷാപരമായ രൂപകങ്ങളായും ആര്‍ക്കിടൈപ്പുകളായും അവ കാണാം. പില്ക്കാലകവിയായ വിജയലക്ഷ്മിയിലും മറ്റൊരു രീതിയില്‍ നമുക്കിതു പ്രബലമാകുന്നതു കാണാം. എന്നാല്‍ സമകാലിക ദളിത്‌സ്ത്രീ കവിതയിലേക്കു വരുമ്പോള്‍ അതില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി പിതൃബിംബത്തിന്റെ ആവിഷ്‌കാരം  കൂടുതല്‍ പ്രതിരോധാത്മകമായി വികസിക്കുന്നതും മനസ്സിലാക്കാം. ചരിത്രപരമായി അടിച്ചമര്‍ത്തപ്പെട്ടവരെന്ന നിലയില്‍, അതിജീവനത്തിനായി തങ്ങളുടെ വംശത്തിലെ മണ്‍മറഞ്ഞു പോയ പൂര്‍വപിതാക്കളെയും മാതാക്കളെയും വരെ അവര്‍ ചേര്‍ത്തു നിര്‍ത്തുന്നുണ്ട്. ദേശീയതയേക്കാള്‍ അവര്‍ക്കു മുന്‍ഗണന വംശീയമായ ഐക്യപ്പെടലിന്റെ ഊര്‍ജ്ജത്തിലാണ്. 



മധ്യവര്‍ഗത്തിന്റെ ആത്മവിചാരണ

സുഗതകുമാരിയുടെ 'ധര്‍മത്തിന്റെ നിറം കറുപ്പാണ്' എന്ന കവിത ഗാന്ധിയുടെ നൂറാം ജന്മദിനത്തില്‍ എഴുതുന്നതാണ്. ഗാന്ധിയെ/ പിതാവിനെ കൊന്നതു തങ്ങളല്ല എന്ന ചിന്തയാല്‍ സ്വയം ന്യായീകരിക്കുന്ന കൂട്ടരായി ജനതയെ ഇവിടെ കവി പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്നു. യാന്ത്രികമായി, വെറും ഉപചാരമായി ഗാന്ധിജയന്തി കൊണ്ടാടുന്നതിലെ കാപട്യം കൂടി ജനതയുടെ മേല്‍ കവി ആരോപിക്കുന്നുണ്ട്! 'സ്വാതന്ത്ര്യം 1976' എന്ന കവിതയില്‍ അസുരന്മാരായ തങ്ങള്‍ ദേവകളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം അര്‍ഹിക്കുന്നില്ല എന്നു വരെ കവി പറയുന്നുണ്ട്. കാരണം സത്യത്തില്‍ നിന്നകന്നു പോയ, കള്ളവും കാപട്യവും മാത്രം കൈമുതലാക്കിയവരത്രേ ഇന്ത്യക്കാര്‍. കാല്പനികാദര്‍ശം പുരണ്ട കുറ്റബോധസ്വരം ഈ കവിതകള്‍ക്കു നല്‍കുന്ന കീഴ്‌പ്പെട്ട പ്രജായത്തപരമായ ആഖ്യാനസ്വരം ചെടിപ്പിക്കുന്നതുമാണ്.

''ഞങ്ങള്‍ക്കെന്തിനു കഷ്ടം, ദേവകള്‍ 

നുകരും സ്വാതന്ത്ര്യം?

സത്യത്തെസ്സൂര്യന്‍ പോല്‍ മാറി-

ലെരിച്ച പിതാമഹരേ,

ശുദ്ധിയെ നറുചെമ്പനിനീരലരായ്

ഹൃത്തിലണിഞ്ഞോരേ,

ചുവന്ന ബര്‍മാ മണ്ണില്‍ ജയ്ഹിന്ദ്

ജപിച്ചു വീണോരേ,

ഞങ്ങള്‍ക്കെന്തിനു നല്‍കീ ദേവോ-

ചിതമീ സ്വാതന്ത്ര്യം?''


'ആഗസ്ത് 15, 1981' എന്ന  കവിതയിലും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ വ്യര്‍ത്ഥതയെക്കുറിച്ചു മാഴ്കുന്നുണ്ട്. ഗാന്ധിയുടെ കൊലപാതകത്തില്‍ ക്ഷമ യാചിക്കുകയും രാമനാമത്തെയും അഹിംസയെയും ഭക്തിമാര്‍ഗങ്ങളെന്ന വണ്ണം പിന്തുടരാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുകയുമാണ് ഈ കവിതകളിലെ ആഖ്യാതാവ്. 


ആധുനിക കവിതകളില്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചുപോന്ന, സ്വയം തള്ളിപ്പറയുന്ന ആത്മവിചാരണകളുടെ ധ്വനിയാണിവിടെയും നാം കാണുന്നത്. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം രൂപപ്പെട്ടുവന്ന മധ്യവര്‍ഗത്തിന്റെ സംസാകാരികാബോധത്തിന്റെ പ്രത്യക്ഷമാണ് ഈ വരികള്‍. മധുസൂദനന്‍നായരുടെ ഭാരതീയത്തിലും ഗാന്ധിയിലും മറ്റും ഏറെ പകിട്ടോടെ വര്‍ണിക്കപ്പെട്ടത്. അത് ഒരേസമയം പാരമ്പര്യത്തെ മുറുകെപ്പിടിക്കുകയും വിപ്ലവത്തെ വാഴ്ത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. സ്വയം മാറാന്‍ കൂട്ടാക്കാതെ, ഉള്ളില്‍ മാറ്റത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഭീതിയോടെ എന്നാല്‍ പുറമെ മാറ്റത്തിനായി സംസാരിക്കുകയും മുറവിളി കൂട്ടുകയും ചെയ്യുന്നു. 'ഇന്ത്യന്‍ മധ്യവര്‍ഗത്തിന്റെ പ്രതാപം' എന്ന കൃതിയില്‍ പവന്‍.കെ.വര്‍മ്മ മധ്യവര്‍ഗത്തിന്റെ  ഈ ഇരട്ടസ്വഭാവത്തെ വിശദമായി പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട്. സ്വയം പ്രതി ചേര്‍ക്കപ്പെട്ടുകൊണ്ട് നടത്തുന്ന ആത്മവിചാരണയിലൂടെ കവി ആധുനികകവിതയുടെ ദുര്‍ബ്ബലപ്രരൂപങ്ങളിലേക്ക് വഴുതിപ്പോകുന്നു. 


ന്യൂനപക്ഷവിരുദ്ധത

'നിങ്ങളീ ഇന്ത്യയെ ഇപ്പോഴും സ്‌നേഹിക്കുന്നുവോ?' എന്ന കവിതയില്‍ തറവാടു വിറ്റു തുലയ്ക്കാന്‍ മടിക്കുന്ന അനന്തരവന്റെ ചിന്തകളായാണ് ദേശഭക്തി വരുന്നത്. അതോടൊപ്പം പ്രക്ഷേപിക്കുന്ന ന്യൂനപക്ഷവിരുദ്ധതയുടെ ഘടകങ്ങളും എടുത്തു നില്ക്കുന്നതിലൂടെ ദേശീയതാവ്യവഹാരത്തില്‍ മുമ്പുതന്നെ സ്വരൂപിച്ചു വെച്ചതായ സവര്‍ണതയുടെ അടിത്തറ മറനീക്കുന്നുണ്ട്.

''വിറ്റുകളയുവതെങ്ങനെ?

വിറ്റാല്‍ പണമുള്ള

മാപ്പിള വന്നിങ്ങു

പുത്തനാം മാളിക

തീര്‍ത്തുകൊള്ളും

ഇവിടുന്നു വാവലിന്‍

ജീര്‍ണിച്ച ഗന്ധമ-

ല്ലുയരും മസാല തന്‍ 

വറ മണവും

...................

ഇവിടെ കുഴല്‍പ്പണ-

ക്കാരനും വേശ്യയും

പുതിയ നേതാക്കളും

കൂട്ടുകെട്ടും''


പ്രജായത്തഘടന

ഇവിടെയെല്ലാം ദേശീയത എന്നത് പൗരകേന്ദ്രീകൃതമായല്ല മറിച്ചു രക്ഷകനായ പിതൃബിംബത്തിന്റെ പാരമ്പര്യത്തുടര്‍ച്ചയില്‍ സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ട ഒന്നായാണ് സുഗതകുമാരി വിഭാവനം ചെയ്യുന്നത്. ദേശീയതാവാദത്തിന്റെയും പൗരജീവിതത്തിന്റെയും സമകാലികസംഘര്‍ഷങ്ങളേക്കാള്‍ മൂല്യാധിഷ്ഠിതമായ കാല്പനികഭൂതമായി രാഷ്ട്രത്തെ കാണാനാണ് അവര്‍ കവിതകളിലൂടെ ശ്രമിച്ചത്.  ആയതിനാല്‍ തന്നെ പ്രജായത്തപരമായ, ലിംഗസ്വത്വത്തില്‍ നിന്നും വേറിട്ട സ്വരമായാണ് ഈ ആഖ്യാനകേന്ദ്രം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. സ്ത്രീ എന്ന ലിംഗ/സ്വത്വപൗരത്വവും ദേശരാഷ്ട്രപൗരത്വവും തമ്മിലുള്ള സംഘര്‍ഷപ്പെടല്‍ ഈ കവിയിലില്ലാത്തതിനാലാണ് ഇങ്ങനെ നിരന്തരം പ്രജായത്തഘടനയിലുള്ള ആഖ്യാനമായി കവിത തുടരുന്നത്.


ദേശീയതാവാദപരമായ ആധുനികതയില്‍ മധ്യവര്‍ഗത്തിന്റെ വികാരങ്ങള്‍ എല്ലായ്പ്പോഴും ഇന്ത്യയെ ഒരു സ്ഥിരരാശിയായി കണ്ടു. കൊളോണിയല്‍ അധിനിവേശത്തിന്റെ കാലഘട്ടങ്ങളില്‍ സ്വരൂപിച്ചുവെച്ച രാഷ്ട്രത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അതീതസങ്കല്‍പങ്ങള്‍ അതിജീവനത്തിന് അത്യന്താപേക്ഷിതമായിരുന്നു. മഹത്തായ ഭൂതകാലത്തിന്റെ തുടര്‍ച്ചകളായി വര്‍ത്തമാനകാലത്തെ ഉയര്‍ത്തിപ്പിടിക്കുക സ്വാഭാവികമായിരുന്നു. എന്നാല്‍ വസ്തുനിഷ്ഠചരിത്രത്തിന്റെയും പ്രായോഗികസമരങ്ങളുടെയും ആശയപരമായ വിമോചനചര്‍ച്ചകളുടെയും പരിസരത്ത് മേല്‍പ്പറഞ്ഞവ കേവലം പ്രതീതികളായി നിലകൊണ്ടു. ഏകമാനതയുള്ള ഒരു ജനപ്രിയദേശീയവാദത്തിന്റെ സ്വരങ്ങളെയാണവ ഏറ്റുപാടിയത്. ഭാരതീയതയ്ക്കുള്ളിലെ വൈവിധ്യങ്ങളെയും സങ്കീര്‍ണതകളെയും അവയുടെ സൂക്ഷ്മഭേദങ്ങളെയും അവയോരോന്നും ആവശ്യപ്പെടുന്ന സൂക്ഷ്മജനാധിപത്യവും കണ്ടില്ലെന്നു നടിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഭരണകൂടത്തിന്റെ മേല്‍ക്കൈയിലും ഒത്താശയിലുള്ള ഒരു ഔദ്യോഗികദേശീയവാദമാണത്. പൗരത്വത്തിന്റെ ബഹുസ്വരതയോ മതേതര ഇന്ത്യയുടെ വെല്ലുവിളികളോ ആഴത്തില്‍ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാന്‍ ഈ കവിതകള്‍ക്കായിട്ടില്ല എന്നതു പോലെതന്നെ പൗരദേശീയതയുടെ മണ്ഡലത്തില്‍  സ്ത്രീകളുടെ അദൃശ്യതയോ അസാന്നിദ്ധ്യമോ ഒന്നും തന്നെ അവരെ അലട്ടുന്നില്ല.


 അഭയാര്‍ത്ഥിനി എന്ന കവിതയില്‍ പിച്ചക്കാരിയായി വന്ന അഭയാര്‍ത്ഥിസ്ത്രീയെ കുറിച്ചു പറയുന്നു. അതാകട്ടെ, ഇവളെ പോലെ അനേകര്‍ പ്രശാന്തമായ തെന്നിന്ത്യയുടെ നീട്ടിയ കരപുടം തേടിയെത്തുന്നു എന്ന ഉദാരതയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചു കൊണ്ടാണ്. യാചകരായി എത്തുന്ന ബാലകരെക്കുറിച്ചും വേലക്കാരികളെക്കുറിച്ചും ബാലാമണിയമ്മ എഴുതിയ കവിതകളുമായി, കടത്തനാട്ടു മാധവിയമ്മ തന്റെ ഗ്രാമശ്രീകളില്‍ കര്‍ഷകസ്ത്രീകളെ നോക്കിക്കണ്ടതുമായി ഒക്കെ ചേര്‍ത്തു വച്ചുനോക്കുമ്പോള്‍ സമീപനത്തിലെ വ്യത്യാസം പ്രകടമാകും. ദയയുടെ മേലങ്കിക്കടിയിലും ദാനത്തിന്റെ ധാര്‍മികതയും ഉദാരതയും കലര്‍ന്ന ഫ്യൂഡല്‍മൂല്യങ്ങള്‍ സുഗതകുമാരിയെ ഭരിക്കുമ്പോള്‍ അലിവിന്റെ അഗാധമായ സൂക്ഷ്മരാഷ്ട്രീയമാണ് ബാലാമണിയമ്മയില്‍ കാണുക.  


സുഗതകുമാരിക്കവിതകളിലെ  കീഴാളസ്ത്രീ അടയാളങ്ങള്‍ സാമാന്യതലത്തില്‍ ഏറെയും അപരത്വം കലര്‍ന്നതാണ്. കേവലമായ യാഥാര്‍ത്ഥ്യമെന്ന നിലയില്‍ സ്ത്രീകളുടെ ദാരിദ്ര്യത്തെ കവി കാണുന്നുണ്ട്. ദാരിദ്ര്യത്താലും പുരുഷന്റെ ക്രൂരതകളാലും ദുരിതമനുഭവിക്കുന്ന പെണ്മയെ കാണാമെങ്കിലും ബാലാമണിയമ്മയുടെ കവിതകളില്‍ പ്രകടമാകുന്ന വര്‍ഗനിലകളുടെ വ്യത്യാസങ്ങള്‍ ഇവിടെ എടുത്തുകാണിക്കുന്നില്ല. ബാലാമണിയമ്മയില്‍ കീഴാളവര്‍ഗത്തോടുള്ള കരുണാനിര്‍ഭരമായ ഇടനിലകളുടെ പടര്‍ച്ച കാണാമെങ്കില്‍ സുഗതകുമാരിയില്‍ സ്ത്രീപക്ഷധാരയിലേക്കുള്ള ആന്തരികമായി തുടരുന്ന വികാസമുണ്ടെങ്കിലും വര്‍ഗനിലകളെ സബന്ധിച്ച വരേണ്യസമീപനമാണ് കാണാവുന്നത്. അത്തരത്തില്‍ വര്‍ഗപരമെന്നതിനേക്കാള്‍ ലിംഗപരമായ കീഴായ്മയുടെ വശങ്ങളെ തെല്ലൊക്കെ വിടര്‍ത്തിയെടുക്കാനാണവര്‍ ശ്രമിച്ചത്. ലിംഗസ്വത്വപരമായ പൗരത്വം എന്ന ആശയത്തിലേക്കു കൃത്യമായ അര്‍ത്ഥത്തിലലല്ലെങ്കിലും ചേര്‍ത്തു വെയ്ക്കാവുന്ന ചില കവിതകള്‍ സുഗതകുമാരിയുടേതായുണ്ട്. 'പെണ്‍കുഞ്ഞു 90', 'വനിതാകമ്മീഷന്‍', 'ഒമ്പതു വയസ്സുള്ളോള്‍', 'കൊല്ലേണ്ടതെങ്ങനെ?', തുടങ്ങിയ കവിതകളിലൂടെ സ്ത്രീകള്‍ നേരിടുന്ന ലൈംഗികാതിക്രമങ്ങളും ചൂഷണങ്ങളും വിവേചനങ്ങളും ആണ് ഇവര്‍ എഴുതുന്നത്. 


സ്ത്രീയുടെ തേടല്‍, കാത്തിരിപ്പ്, മാഴ്കല്‍, ദിവാസ്വപ്നം, പ്രണയാര്‍ദ്രത, തിരസ്‌കാരം, കീഴടങ്ങല്‍ ഒക്കെ ചേര്‍ന്ന ശോകമൂകമായ ഭാവന ഒക്കെയും ഒരു വശത്തും സ്ത്രീകള്‍ നേരിടുന്ന അത്രിക്രമങ്ങള്‍ക്കു നേരെയുള്ള വൈകാരികപ്രതികരണങ്ങള്‍ മറുവശത്തുമായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു കിടക്കുന്ന ഒരു ഘടനയാണ് സ്ത്രീകര്‍തൃത്വവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുള്ള സ്വത്വപൗരത്വം സുഗതകുമാരിയില്‍ ബലിഷ്ഠമാകാത്തതിനു കാരണം എന്നു തോന്നുന്നു. ഈ ലിംഗസ്വത്വപൗരത്വവും ദേശരാഷ്ട്രപൗരത്വവും തമ്മിലുള്ള അഭിമുഖീകരണങ്ങള്‍ ചരിത്രപരമായ വിശകലനങ്ങളിലൂടെയും സാമൂഹികാനുഭവങ്ങളില്‍ നിന്നും സമകാലികസംഘര്‍ഷങ്ങളില്‍ നിന്നും ഊറിക്കൂടേണ്ടതാണ്. ആര്‍ഷഭാരതസംസ്‌കൃതിയില്‍ തുടരുന്ന  സവര്‍ണജൈവധാരയില്‍ നിന്നും പുറത്തേക്കു കടന്നുകൊണ്ട്, അതിനുള്ള സാദ്ധ്യതകളെ അവര്‍ കവിതയില്‍ ഉപയോഗിച്ചതായി പറയാനും കഴിയില്ല. 

ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ കൊലപാതകത്തെത്തുടര്‍ന്നെഴുതിയ ''പ്രിയദര്‍ശിനി, നിനക്കുറങ്ങാമിനി...'' എന്ന കവിതയില്‍ 

''അറിവീലൊന്നും, ഞങ്ങ-

ളറിവതിതു മാത്രം:

ഗുരുഹത്യയും മാതൃ

ഹത്യയും ചെയ്‌തോര്‍ ഞങ്ങള്‍

അമ്മയെക്കൊന്നോര്‍ ഞങ്ങള്‍;

ഖിന്നനാമശ്വത്ഥാ-

വെന്നപോല്‍ തലപുക-

ച്ചെത്രനാളലയേണം?'' പ്രത്യക്ഷതലത്തില്‍ തന്നെയുള്ള രാഷ്ട്രീയയാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളെ സംസ്‌കൃതിയുടെ ധ്വനിസൂചനകളാല്‍ മറയ്ക്കുന്ന രീതിയാണിവിടെ കാണുന്നത്. അടിയന്തരാവസ്ഥ എന്ന രാഷ്ട്രീയദുരന്തത്തെ ഒട്ടും തന്നെ അഭിസംബോധനചെയ്യാതിരിക്കുന്നതും ഇവിടെ കാണാം. ഇന്ദിരയെ കൊന്നവരോടുള്ള അമര്‍ഷവും കോപതാപങ്ങളും ചേര്‍ന്ന സ്വരം 'പ്രിയദര്‍ശിനി നിന്നെ സ്‌നേഹിച്ചൂ ഞങ്ങള്‍' എന്ന കവിതയിലും കാണാം. സമകാലികതിന്മകളെ വളര്‍ത്തുന്ന അധാര്‍മികത നിറഞ്ഞ ഇന്ത്യയെ 'നിന്നെ വിട്ടെങ്ങുപോകാന്‍' എന്ന കവിതയില്‍  കവി എഴുതുന്നുണ്ട്. വെറുപ്പുളവാക്കുന്ന ഈ രാജ്യത്തെ വിട്ടുപോകാനാഗ്രഹിക്കുന്ന ദേശാടനക്കിളിയാണു താന്‍ എന്നു പേര്‍ത്തും പേര്‍ത്തും പറഞ്ഞുപോകുന്നു. അവിടെയും കവി നീതിപക്ഷത്തു നില്ക്കുന്ന നിസ്സഹായയും ദുര്‍ബ്ബലയുമായ 'പാവം നാട്ടുകാരി' മാത്രം! 

''എന്റെയീയബലമാം

കൈകളീപ്പെരുങ്കോട്ട

യിങ്കലിങ്ങനെ തല്ലി

ച്ചതച്ചാലെന്തേ ഫലം?''(നിന്നെ വിട്ടെങ്ങുപോകാന്‍)

'ധര്‍മം എന്ന പശു'വില്‍ സ്വാതന്ത്ര്യദിനത്തില്‍ നടത്തുന്ന ഗോവധത്തിന്റെ നാടകീയതയിലേക്കും നടുക്കത്തിലേക്കുമാണ് കവി ധാര്‍മികതയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നത് എന്നത് അതിലെ ഹൈന്ദവചിഹ്നപരമായ ചാര്‍ച്ചകളെ തുറന്നു കാട്ടുന്നതാണ്. 

''ഇന്നു നാള്‍ കൊള്ളാം 

ഇന്ത്യന്‍സ്വാതന്ത്ര്യദിനം നമു-

ക്കിന്നു ധര്‍മത്തിന്‍ കര്‍മം

നടത്താം കെങ്കേമമായ് (ധര്‍മം എന്ന പശു) 

'ഹാ രാമ', 'മഹാഭാരതം', 'പഞ്ചാബ്' മുതലായ മറ്റു പല കവിതകളും സുഗതകുമാരിയുടെ ദേശീയതാനോട്ടങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നവയായുണ്ട്. 

ഇവയൊക്കെയും ദേശീയതയെ സംബന്ധിച്ച വെറും മൂഢസ്വര്‍ഗത്തെയാണ് സ്വന്തം ഭാവനയില്‍ കുടിയിരുത്തുന്നത്. അധീശഭാവനയെ ഒരു വശത്തു താണുവണങ്ങുമ്പോഴും ഈ മൂഢസ്വര്‍ഗം വാതില്‍ തുറന്നിടുക തന്നെ ചെയ്യുന്നു. ഫലത്തില്‍ വെറും ഭൂതകാലാഭിരതിയും പിതൃപൂജയും കലര്‍ന്ന ബ്രാഹ്‌മണ്യാധിഷ്ഠിതമായ മൂല്യപരിഗണനയായി കവിതകളിലെ ദേശീയത നിറഞ്ഞൊഴുകുകയും ചെയ്യുന്നു. ജനാധിപത്യത്തെ സംബന്ധിച്ച ഇരട്ടത്താപ്പുകളിലേക്കു വളരെയെളുപ്പം കൂപ്പുകുത്തുന്ന അധീശഭാവനയായി കാവ്യലോകങ്ങള്‍ മാറിത്തീരുന്ന അപചയത്തിനാണിവിടെ സാദ്ധ്യതയും.


 സൂക്ഷ്മമായി നോക്കിയാല്‍ മാത്രം കാണുന്ന ദേശീയപ്രത്യയശാസ്ത്രത്തിന്റെ അബോധചരിത്രം ഈ കവിതകളിലുണ്ട്. ആദ്യഘട്ടത്തിലത് പ്രധാനമായും ഗാന്ധിയന്‍ സ്വാതന്ത്ര്യസ്വപ്‌നങ്ങളെ വാരിപ്പുണരുകയും ഗാന്ധിയെത്തന്നെ പിതൃ,രക്ഷകബിംബമായി പൂജിച്ചുകൊണ്ടുള്ള പൊതു മാനവികതാവാദ കാവ്യരീതികളെ പിന്തുടര്‍ന്നു. പില്ക്കാലത്തു ഉണര്‍വേകിയ നെഹ്രൂവിയന്‍ ദേശീയതാബോധങ്ങളോടു കാര്യമായ സംവേദനങ്ങളൊന്നും തന്നെ ഈ കവിതകളിലില്ല. ചിലസന്ദര്‍ഭങ്ങളില്‍ 'ചെമ്പനിനീരലര്‍ ഹൃത്തില്‍ ചൂടിയ' എന്നും മറ്റുമുള്ള ചിഹ്നസൂചനകളല്ലാതെ അതത്ര പ്രബലമല്ല. പിന്നെയും കവിതയുടെ നാള്‍ വഴികള്‍ മുന്നോട്ടു നീങ്ങുമ്പോള്‍ ദേശത്തെത്തന്നെ ഏകശിലാത്മകമായ ഭൂതകാലസത്തയായി  കാണുന്ന രീതിശാസ്ത്രം ഉറച്ചു പിന്തുടരുന്നതിനാല്‍  സമകാലസംഘര്‍ഷങ്ങളുടെ ഇടങ്ങള്‍ അടഞ്ഞുപോവുകയാണുണ്ടായത്. ഇക്കാലത്തു ഔപചാരികമായ ദേശരാഷ്ട്രഘടനയില്‍ അപരങ്ങളുടെ സാന്നിദ്ധ്യം തന്നെ അപകടകരമായി കാണുന്ന പ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങള്‍ അവരെ തെല്ലും അലട്ടിയിരുന്നില്ല എന്നതു വളരെ വ്യക്തമാണ്. 'നിങ്ങളീ ഇന്ത്യയെ ഇപ്പോഴും സ്‌നേഹിക്കുന്നോ?' എന്ന കവിത അതിനുള്ള അത്രമേല്‍ ശക്തമായ തെളിവാണല്ലോ. സംസ്‌കാരത്തിനകത്തു വംശീയമായ ഉന്മൂലനം വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന കാലത്തും കവിതയിലെ കേവലമായ മാനവികത ആത്മകേന്ദ്രിതമായി, പ്രമേയസാരമായി നിലനില്‍ക്കുന്നതിന്റെ പ്രതിസന്ധികളായി ഇവയെ കാണാം. ഉള്‍ച്ചേര്‍ക്കലിന്റെ രാഷ്ട്രീയം അപരിചിതമാകുന്നതു പരിമിതിയല്ലെങ്കില്‍ മറ്റെന്താണ് ആഖ്യാനപരമായ വൈവിദ്ധ്യങ്ങളും സമ്പന്നതയും നിലനില്‍ക്കേ തന്നെയും സ്ത്രീഭാവുകത്വപരമായ ഉള്ളുണര്‍വുകളെ തൊട്ടും തഴുകിയും നില്‍ക്കുമ്പോഴും ജനായത്തപരമായി കവിതയുടെ ആകാശങ്ങളിലേക്കവ വളരുന്നില്ല തന്നെ! 


റഫറന്‍സ്

1. Literature & Nationalist Ideology,  Ed. Hans harder, Social science press, New delhi, 2011

2. ദേശീയതകളും സാഹിത്യവും, ഇ.വി.രാമകൃഷ്ണന്‍, ഡിസി.ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 2001

3. Partha chatterjee, Women and Nation,  The Nation and its fragments: Colonial and postcolonial histories,  Princeton University press, 1993

4. Virginia woolf, Woman and Nationalism-  p.198, Literature and the modern world, , ed. Dennis Walder, 2008, oxford university prsse

5. ബാലാമണിയമ്മയുടെ കവിതകള്‍, ബാലാമണിയമ്മ, മാതൃഭൂമി ബുകസ്, കോഴിക്കോട് 2008

6. മുതുകുളം പാര്‍വതിയമ്മയുടെ കവിതകള്‍, മുതുകുളം പാര്‍വതിയമ്മ, സാഹിത്യപ്രവര്‍ത്തക സഹകരണസംഘം, കോട്ടയം, 2015

7.വിജയലക്ഷ്മിയുടെ കവിതകള്‍, ഡി സി ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 

8. സുഗതകുമാരിയുടെ കവിതകള്‍ സമ്പൂര്‍ണം, വോള്യം 1, 2, ഡിസി ബുക്‌സ്, കോട്ടയം 2021 

9. ആര്‍ദ്രതയുടെ പുനര്‍ജ്ജനികള്‍(സുഗതകുമാരിക്കവിതാപഠനം), ഡോ.ആശാലത.വി


(ഡോ. ബിന്ദു ടി.വി എഡിറ്റ് ചെയ്തു, 2023 ഡിസംബറില്‍ ഭാഷാ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച വാഴ്വിന്റെ ഏകതാര എന്ന പുസ്തകത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട പഠനം

ISBN: 978-93-6100-399-8)









Friday, December 29, 2023

ശരീരം, കാമന, ഭാവന: സ്വത്വത്തിന്റെ പൗരയുക്തികള്‍


കേരളത്തിലെ പുരോഗമനപ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ സ്ത്രീകളോടു ഇടപെട്ടതെങ്ങനെ എന്നാലോചിക്കുമ്പോള്‍ത്തന്നെ നാം വഴിതടയുന്നത് എന്താണ് പുരോഗമനം എന്ന ചോദ്യത്തിലാണ്. ഈ ചോദ്യം നിരന്തരം ചോദിക്കേണ്ട ഒരു സന്ദര്‍ഭത്തിലാണ് ഇന്നു കേരളീയസമൂഹം എത്തിനില്‍ക്കുന്നത്. രാഷ്ട്രീയക്കാരി എന്ന സ്വത്വത്തെ വിവിധകാലങ്ങളിലെ സാംസ്‌കാരികരൂപങ്ങള്‍ ചിത്രീകരിച്ചതെങ്ങനെ എന്നു നോക്കിയാല്‍ ഇതു തിരിഞ്ഞുകിട്ടും. രാഷ്ട്രീയപ്രവര്‍ത്തകയും നേതാവും ആയ സ്ത്രീ എന്ന ഐഡന്റിറ്റിയെ ചരിത്രവല്‍ക്കരിച്ചു കൊണ്ട് ഈ വായന നടത്താനാവും. പുറമേ നിന്നുകൊണ്ട് നോക്കുമ്പോള്‍ അത്ര എടുത്തുപറയാനുള്ള എണ്ണം രാഷ്ട്രീയക്കാരികള്‍ നമുക്കില്ല എന്നു തോന്നാന്‍ എളുപ്പമാണ്. കാരണം ഈ തോന്നല്‍ തന്നെ രൂപം കൊള്ളുന്നത് രാഷ്ട്രീയമെന്ന മണ്ഡലത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സവിശേഷമുന്‍വിധികളില്‍ നിന്നാണ്. ചരിത്രത്തിന്റെയും പാരമ്പര്യത്തിന്റെയും ഭാരം ഏറെയുള്ളതിനാല്‍ തന്നെ അതിലെ ഇടപെടലുകളും ധാരണകളും ഏറെക്കുറെ പുരുഷനിര്‍മിതമാണെന്നു പറയേണ്ടതില്ലല്ലോ.

രാഷ്ട്രീയമെന്ന സംവര്‍ഗവും സംവര്‍ഗങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയവും

രാഷ്ട്രീയനേതാവ് എന്ന പ്രരൂപത്തില്‍ നാം പുരുഷനെ മാത്രമേ സാധാരണയായി കാണുന്നുള്ളു. രാഷ്ട്രീയഭരണത്തിന്റെ അധികാരം കയ്യാളുന്നവര്‍ എന്ന നിലയ്ക്കു മാത്രം രാഷ്ട്രീയക്കാരികളെ സ്ഥാനപ്പെടുത്തുമ്പോള്‍ ഒരുപക്ഷേ വിരലിലെണ്ണാവുന്നത്ര എണ്ണം സ്ത്രീകളേ ഉണ്ടാവൂ. പക്ഷേ, സ്ത്രീകളെ സംബന്ധിച്ച് എന്താണ് രാഷ്ട്രീയം? അതു മറ്റൊരു തരത്തില്‍ ചോദിച്ചാല്‍ സുസ്ഥിരമായി നിരവധി സംവിധാനങ്ങളാല്‍ പരിപാലിച്ചു പോരുന്ന ലിംഗാധികാരത്തിനു കീഴ്‌പ്പെട്ട സവിശേഷപ്രജകള്‍ എന്ന നിലയില്‍ സ്ത്രീകള്‍ക്കു രാഷ്ട്രീയമെന്നാലെന്ത്? ഇതേ ചോദ്യം കീഴാളപക്ഷത്തുനിന്നും മതന്യൂനപക്ഷത്തുനിന്നും നമുക്കു ചോദിക്കാവുന്നതാണ്. താഴെനിന്നും മുകളിലേക്കുള്ള ഈ ആരായലുകള്‍ തീര്‍ച്ചയായും മുകളില്‍നിന്നും താഴേക്കുള്ള രേഖീയമായ വഴികളിലല്ല. ലംബമാനമായും തിരശ്ചീനമായും കയറിയുമിറങ്ങിയും പടര്‍ന്നു കിടക്കുന്ന പലതരം ഉള്ളടരുകള്‍(ഇന്റര്‍സെക്ഷനാലിറ്റികള്‍) ഈ ഉന്നയിക്കലുകളില്‍ കടന്നുവരും. അതതുകാലത്തെ സാമാന്യപ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങള്‍ക്കപ്പുറം, തങ്ങളുടെ സ്വത്വപരമായ ആസന്നവും അനിവാര്യവുമായ പ്രതിസന്ധികളെയും കീഴായ്മയെയും തൊട്ടറിയാതെ ഒരു ജനതയും രാഷ്ട്രീയവല്‍ക്കരിക്കപ്പെടുന്നില്ല, വ്യക്തികളായാലും സ്വത്വസമൂഹങ്ങളായാലും. എന്നാല്‍ പൊതുധാരയിലെ രാഷ്ട്രീയം എന്ന പ്രമേയത്തെ മുന്നോട്ടുകൊണ്ടുപോയവരെയാണ് നാം രാഷ്ട്രീയക്കാരെന്നു പൊതുവെ പറയാറ്. ലിംഗാധികാരത്തോടു ദൈനംദിനജീവിതത്തില്‍ അനുനിമിഷം പൊരുതിനില്‍ക്കുന്ന സാധാരണസ്ത്രീകള്‍ക്കുള്ള രാഷ്ട്രീയപങ്കാളിത്തം തിരിച്ചറിയപ്പെടാറില്ല. പൗരത്വപദവിയിലേക്കു തിരിച്ചറിയപ്പെടാന്‍തന്നെ സ്ത്രീക്കു തന്റെ ലിംഗസ്വത്വത്തെ രാഷ്ട്രീയമായി ഉന്നയിക്കേണ്ടിവരുന്നു എന്നു മനസ്സിലാക്കുമ്പോള്‍, നേടിയതെന്നഭിമാനിക്കുന്ന പുരോഗമനത്തിന്റെ ചരിത്രം വീണ്ടും സംശയദൃഷ്ടിയിലാകുന്നു. നവോത്ഥാനസമരങ്ങള്‍ മുതല്‍ സ്ത്രീമുന്നേറ്റ, ക്വിയര്‍ പ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ വരെയുള്ള ചലനാത്മകചരിത്രത്തെ നാം പുനര്‍വായിക്കേണ്ടിവരുന്നു.  

കേരളത്തിന്റെ പുരോഗമനചരിത്രരചനകളില്‍ ഏറെ കൊണ്ടാടപ്പെട്ട നവോത്ഥാനകാലത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മമായ പരിശോധനയില്‍ അതൊരു ആണ്‍പ്രോജക്ടായിരുന്നുവെന്നത് ഇതിനോടകം ചരിത്രകാരികള്‍ വിലയിരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ആധുനികമായ ലിംഗവിചാരങ്ങളെ പ്രചരിപ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുമ്പോഴും സ്ത്രീയുടെ കാമനാപരമായ നിര്‍വാഹകതയെ കയ്യേറുംവിധത്തിലുള്ള മുന്‍കൈകളായി പുരോഗമന, പുരുഷനേതൃത്വം നിലനിന്നതിനെക്കുറിച്ചും മനസ്സിലാക്കാനാവും. ഗാന്ധിയന്‍ പ്രത്യയശാസ്ത്രവും ദേശീയതയുടെ വ്യവഹാരരൂപങ്ങളും തമ്മിലുള്ള കൊള്ളക്കൊടുക്കകള്‍ അത്രയേറെ വ്യാപകമായ കേരളത്തില്‍ വൈയക്തികമായ കാമനകളുടെ ത്യാഗം പലപ്പോഴും പുരോഗമനത്തിന്റെ മുന്നുപാധി ആയിരുന്നല്ലോ. ഈ ആലോചനയുടെ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ ചെറുകാടിനെയും വി.ടിയെയും പോലുള്ള, ഇക്കാലഘട്ടത്തിലെ പുരോഗമനപുരുഷന്റെ  ഭദ്രമാതൃകകളെ സാംസ്‌കാരികരൂപകങ്ങളെന്ന നിലയില്‍ പരിശോധിക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ് ഈ ലേഖനം. സ്ത്രീവിമോചനത്തിന്റെ ആദ്യസ്ഫുരണങ്ങള്‍ പ്രസരിപ്പിച്ച സരസ്വതിയമ്മയും മാധവിക്കുട്ടിയും മുതല്‍ പുതുകാലത്തെ സാഹിത്യകാരികള്‍ വരെ അതതു കാലത്തെ രാഷ്ട്രീയമുന്‍കൈകളെ പരിഗണിച്ചതങ്ങനെയെന്നു കൂടി ചേര്‍ത്തുവായിക്കാനും ഇവിടെ ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. പുരോഗമനസ്വഭാവമുളള പുരുഷരചനകളിലെ സ്ത്രീപ്രതിനിധാനം, ആണ്‍പെണ്‍ബന്ധങ്ങള്‍, സദാചാരമൂല്യങ്ങള്‍, ആണത്തബോധം എന്നിവയിലൂടെ കേരളത്തിലെ ആധുനികസ്ത്രീയെക്കുറിച്ചുള്ള ബോദ്ധ്യങ്ങളില്‍ പ്രത്യയശാസ്ത്രം ഇടപെട്ടതെങ്ങനെയെന്നു അന്വേഷിക്കുന്നത് കൗതുകകരമായിരിക്കും. അതിനു മുമ്പ് ഇന്ത്യയുടെ പൊതുരാഷ്ട്രീയസാഹചര്യത്തില്‍ ഇത്തരം ഘടകങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ചതിനെക്കുറിച്ച് ചില പരിശോധനകള്‍ നടത്തുന്നത് കാര്യങ്ങള്‍ എളുപ്പമാക്കും.

പുരോഗമനവും ത്യാഗവും
പുരോഗമനത്തിനും വളര്‍ച്ചയ്ക്കും അര്‍ഹരാകണമെങ്കില്‍ സ്ത്രീകള്‍ തങ്ങളുടെ സ്ത്രീസഹജമായ 'ദൗര്‍ബല്യ'ങ്ങളില്‍ നിന്നു മുക്തമാകേണ്ടതുണ്ട് എന്ന കാഴ്ചപ്പാട് ഇത്തരം ചിന്തകളില്‍ എല്ലായ്‌പ്പോഴുമുണ്ട്. അണിഞ്ഞൊരുങ്ങലും പ്രണയചാപല്യങ്ങളുമുള്‍പ്പടെ പലതില്‍ നിന്നും സ്ത്രീ മുക്തമാകേണ്ടതുണ്ട്. ഇവിടെയെല്ലാം ദേശീയപ്രസ്ഥാനം മുതല്‌ക്കേ ശക്തമാകുന്ന ഗാന്ധിയന്‍ ചിന്തയുടെ പ്രബലമായ സ്വാധീനം കാണാം. കാമനാനിര്‍മുക്തയായ ആദര്‍ശാത്മകസ്ത്രീയെ സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്നതില്‍ ഗാന്ധിയന്‍ വ്യവഹാരങ്ങള്‍ക്കു വലിയ പങ്കുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിനു ദേശീയപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭാഗമായി നടന്ന സ്വര്‍ണത്യാഗങ്ങളുടെ ആഖ്യാനം ശ്രദ്ധിക്കാം.

ദേശീയപ്രസ്ഥാനത്തിന് സ്വര്‍ണാഭരണങ്ങള്‍ അഴിച്ചുനല്‍കിയ വടകരയിലെ കൗമുദിയുടെ കഥ പ്രശസ്തമാണ്. ഈ കഥയ്ക്ക് രണ്ടു ഭാഷ്യങ്ങളുണ്ട്. രണ്ടും ഗാന്ധി തന്നെയാണ് ആഖ്യാനം ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. കൗമുദി തന്റെ ആഭരണങ്ങള്‍ ഹരിജന്‍ഫണ്ടിലേക്കു സംഭാവന നല്‍കുന്നു. ആദ്യ ആഖ്യാനപ്രകാരം ഈ ആഭരണങ്ങള്‍ക്ക് പകരം ഇനി മേലില്‍ ആഭരണങ്ങള്‍ ധരിക്കരുതെന്ന് ഗാന്ധി ആവശ്യപ്പെടുന്നു. മറ്റൊരു ആഖ്യാനപ്രകാരം കൗമുദി ഇക്കാര്യം അങ്ങോട്ടു വാഗ്ദാനം ചെയ്യുകയാണ്. കൗമുദിയുടെ കാര്യം എന്തായാലും ഗാന്ധി കോഴിക്കോട് സ്ത്രീകളുടെ യോഗത്തില്‍ ദേശീയപ്രസ്ഥാനത്തിനുവേണ്ടി കാമനകളെ ഉപേക്ഷിക്കാന്‍ സ്ത്രീകളോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്: ''നല്ല സ്ഥിതിയിലുള്ള എന്റെ സഹോദരിമാരില്‍ പലരും സുഖാനുഭവത്തില്‍ നിമഗ്‌നരായി കാലംകഴിക്കുന്നതായിട്ടാണ് ഞാന്‍ കാണുന്നത്. വിലയേറിയ വസ്ത്രങ്ങളോടും അതിനേക്കാള്‍ വിലയേറിയ ആഭരണങ്ങളോടും അവര്‍ക്ക് അതിയായ പ്രതിപത്തിയുണ്ട്. ഒരു സ്ത്രീയുടെ സൗന്ദര്യം അലങ്കാരത്തിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നതെന്ന് അവര്‍ കരുതുന്നു. ആകയാല്‍ ഒരു സ്ത്രീയുടെ യഥാര്‍ത്ഥസൗന്ദര്യം അവരുടെ ഹൃദയപരിശുദ്ധിയിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നതെന്നും ഈ വസ്തുത ധരിച്ച് ആന്തരമായ സൗന്ദര്യത്തെ വളര്‍ത്തുവാനാണ് അവര്‍ ശ്രമിക്കേണ്ടതെന്നും ഞാന്‍ അവരോട് ഉപദേശിച്ചു വരുകയാണ്. ഈ പ്രവൃത്തിക്കുവേണ്ടിയായതുകൊണ്ടാണ് എന്റെ സഹോദരിമാരോടും ചെറുബാലികമാരോടും അവരുടെ ആഭരണങ്ങള്‍ എനിക്കു തരണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെടുവാന്‍ ഞാന്‍ ധൈര്യപ്പെടുന്നത്. ഞാന്‍ സന്ദര്‍ശിച്ച സ്ഥലങ്ങളിലെല്ലാം സ്ത്രീകള്‍ എന്റെ ഈ ആവശ്യത്തെ ആദരിച്ചുകാണുന്നത് എനിക്ക് അതിയായ സന്തോഷത്തിന് ഇടയാക്കിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്‍ എനിക്കു തരുന്ന ആഭരണങ്ങള്‍ക്കു പകരമായി പുതിയ ആഭരണങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കിത്തരുവാന്‍ ഭര്‍ത്താക്കന്മാരോടു ആവശ്യപ്പെടുന്നതായാല്‍ നിങ്ങള്‍ ഇപ്പോള്‍ പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുന്ന ഉദാരബുദ്ധി നിരര്‍ത്ഥകമാകുന്നതാണ''. ദേശസ്‌നേഹത്തിന്റെയും രാഷ്ട്രീയോന്മുഖതയുടെയും മുന്നുപാധിയായി കാമനാത്യാഗം മാറുകയാണിവിടെ. കാമനയുടെ അഭാവത്തെ ദേശീയതയുമായി ചേര്‍ത്തുവെയ്ക്കുന്നു. സ്വാഭാവികമായും കൗമുദിയുടെ കഥ കേരളീയചരിത്രനിര്‍മ്മിതിയില്‍ അലിഞ്ഞു ചേര്‍ന്ന ഉത്തമസ്ത്രീയുടെ ആദര്‍ശമാതൃകയെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നു. ഈ കഥ മലയാളിയുടെ പാഠപുസ്തകങ്ങളിലും ഇടംപിടിച്ചു. എത്ര തലമുറകള്‍ ഈ പാഠത്തിലൂടെ ദേശീയതയെയും പുരോഗമനപരതയെയും സ്‌ത്രൈണകാമനകളുടെ അഭാവമായി പഠിച്ചുവച്ചിരിക്കും!

ഇതിന്റെ നേരെ എതിര്‍ധ്രുവമെന്ന് തോന്നിയേക്കാവുന്ന ഒരു സംഭവവും ഇക്കാലത്തുണ്ടായി. തലശ്ശേരിയിലെ കമലാഭായി പ്രഭുവിന്റെ സമരം താലിമാലക്കുവേണ്ടി നടത്തിയ പോരാട്ടമായിരുന്നു. ദേശീയസിവില്‍ നിയമലംഘനത്തിന്റെ ഭാഗമായി അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ട കമലാബായിക്ക് ആറുമാസത്തെ തടവും 1000 രൂപ പിഴയുമാണ് മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ഡോഡ്വെല്‍ വിധിച്ചത്. പിഴ ഒടുക്കുന്നില്ലെന്നു പറഞ്ഞ കമലാബായിയോട് മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ആഭരണങ്ങള്‍ അഴിച്ചുവെയ്ക്കാന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടു. എന്നാല്‍ കമ്മലും മാലയും മാത്രം അഴിച്ചുവെച്ച കമാലാബായിയുടെ താലി കൂടി പൊട്ടിച്ചെടുക്കാന്‍ മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ഉത്തരവിട്ടു. അതു വലിയ പ്രതിഷേധത്തിനിടയാക്കി. തെക്കേ ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രീയമണ്ഡലത്തെ അത് ഇളക്കിമറിച്ചു. താലി തിരിച്ചുകൊടുക്കാന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ഉത്തരവിട്ടു. എന്നാല്‍ താലിമാല സ്വീകരിക്കാന്‍ കമലാബായി തയ്യാറായില്ല. ഒടുവില്‍ മജിസ്‌ട്രേറ്റ് ഡോഡ്വെല്‍ മേലധികാരിക്കു മാപ്പെഴുതിക്കൊടുത്താണ് പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഒതുക്കിത്തീര്‍ത്തത്.  ദേശീയബോധത്തെ ഗാന്ധി കൗമുദിയുടെ സ്വര്‍ണത്യാഗത്തിലൂടെ ഊട്ടിയുറപ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചപ്പോള്‍ കമലാഭായി പ്രഭുവിലൂടെ അക്കാലത്തെ കോണ്‍ഗ്രസ്സുകാര്‍ സ്വര്‍ണത്താലിക്കുവേണ്ടിയുള്ള സമരത്തെയാണ് ദേശീയതയുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിയത്. താലിയുടെ പൗരുഷമൂല്യവുമായുള്ള ചാര്‍ച്ചയിലൂടെയാണ് ഇത് സാധ്യമായത്.

വിദേശവസത്ര്ബഹിഷ്‌കരണം ഗാന്ധിയുടെ പ്രശസ്തമായ രാഷ്ട്രീയപദ്ധതികളിലൊന്നായിരുന്നു. വിദേശികളെ ആട്ടിയോടിക്കുന്നതിനുള്ള സാമ്പത്തികപദ്ധതിയായി ഇതിനെ പ്രാഥമികമായി മനസ്സിലാക്കാം. നാമത് വിശദീകരിക്കുന്നതും അങ്ങനെത്തന്നെ. പക്ഷേ, ഗാന്ധിയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം അത് ഇരട്ടപദ്ധതിയായിരുന്നിരിക്കണം. വിദേശവസ്ത്രം ബഹിഷ്‌കരിക്കുന്നതോടൊപ്പം അദ്ദേഹം പകരമായി ഖദര്‍ മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുന്നു. പരുത്തതും നിശ്ചിതവും ഏകതാനവുമായ വര്‍ണവ്യവസ്ഥയോടുകൂടിയതുമായ ഒരു ബാഹ്യവസ്ത്രം. ഗാന്ധിയന്‍ അനലംകൃത- അലൈംഗിക രാഷ്ട്രീയപദ്ധതിക്ക് എന്തുകൊണ്ടും യോജിച്ച ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പ്. ഖദര്‍ സാരികൂടിയായപ്പോള്‍ അത് ഒരു മാതൃക തന്നെയായി മാറി.  അത്തരം വസ്ത്രങ്ങളോടുള്ള തന്റെ പ്രതിപത്തി ഗാന്ധി പലപ്പോഴും എടുത്തുപറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. തിരുവിതാംകൂര്‍ രാജ്ഞിയുമായി നടത്തി ഒരു കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്കുശേഷം ഗാന്ധി രേഖപ്പെടുത്തിയത് അവരുടെ ശുഭ്രവസ്ത്രത്തെക്കുറിച്ചാണ്. മറ്റുരാജാക്കന്മാര്‍ പളപളപ്പുള്ള വസ്ത്രങ്ങളുമായി മേനി നടിക്കുമ്പോള്‍ തിരുവിതാംകൂര്‍ രാജ്ഞിമാര്‍ ശുഭ്രവസ്ത്രം ധരിച്ച് ലാളിത്യം പ്രകടിപ്പിച്ചുവെന്ന് അദ്ദേഹം എഴുതി. ''കൈകൊണ്ടു നെയ്ത വെളുത്തസാരിയും അതുപോലുള്ള വെളുത്ത ജാക്കറ്റുമാണ് അവര്‍ ധരിച്ചിരുന്നത്. കസവോ മറ്റു തുന്നല്‍ വേലകളോ അവരുടെ ആ വ്‌സ്ത്രങ്ങളെ മോടിപിടിപ്പിച്ചരുന്നില്ല.'' (പുറം 628, ഗാന്ധിജിയും കേരളവും, സമ്പാ: കെ.രാമചന്ദ്രന്‍ നായര്‍, കേരളഭാഷാ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, തിരുവനന്തപുരം 2012). തുടര്‍ന്നദ്ദേഹം ആവേശപൂര്‍വം എഴുതുന്നത് മലബാറിലെ സ്ത്രീകളെക്കുറിച്ചുള്ള കടുത്ത ആരാധനയോടെയാണ്:  ''ഞാന്‍ മലബാറിലെ സ്ത്രീകളെ പ്രേമിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയിരിക്കുകയാണ് എന്ന വസ്തുത തുറന്നു സമ്മതിക്കട്ടെ....... മലബാറിലെ സ്ത്രീകള്‍ എന്നെ സീതയെക്കുറിച്ച് ഓര്‍മിപ്പിച്ചുഇന്യയിലെങ്ങുമുള്ള കാടുകളും മേടുകളുമെല്ലാം തന്റെ മനോഹരമായ നഗ്നപാദങ്ങള്‍ കൊണ്ടു പരിപൂതമാക്കിയ സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ സീത മലബാറിലെ സ്ത്രീകളെപ്പോലെ ആയിരുന്നിരിക്കണം വേഷം ധരിച്ചിരുന്നിരിക്കാന്‍ ഇടയുള്ളത്. എന്നെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം അവരുടെ ശുഭ്രവസ്ത്രം ആന്തരമായ സംശുദ്ധിയുടെ മുദ്രയാണ്. മലബാറിലെ സ്ത്രീകള്‍ സമ്പൂര്‍ണമായ സ്വാതന്ത്ര്യം അനുഭവിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും അവര്‍ തികഞ്ഞ പാതിവ്രത്യം അനുഷ്ഠിക്കുന്നുണ്ടെന്നു ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കി.''(പുറം 628, ഗാന്ധിജിയും കേരളവും)

ലഹരിക്കെതിരെ ഷാപ്പ് പിക്കറ്റിങ്ങിനു പോകുന്ന ഖദര്‍ധാരികളായ കോണ്‍ഗ്രസുകാരെ തെറിപറഞ്ഞോടിക്കുന്ന തൊഴിലാളിയുടെ ചിത്രം എ.കെ.ജി വരച്ചിടുമ്പോള്‍ രാഷ്ട്രീയത്തെ കാമനാമുക്തമാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ എന്തൊക്കെ രീതിയിലാണ് പലരെയും പുറത്തുനിര്‍ത്തിയതെന്ന് ഒന്നാലോചിച്ചാല്‍ മനസ്സിലാകും. കോപം പൂണ്ട കര്‍ഷകന്റെ വാക്കുകളിങ്ങനെ: ''നിങ്ങള്‍ പറയുന്നു, നിങ്ങള്‍ പാവപ്പെട്ടവര്‍ക്കു വേണ്ടിയാണ് പണിയെടുക്കുന്നതെന്ന്. ഇതൊരു കള്ളമല്ലേ? ഞങ്ങളെപ്പോലെയുള്ള പാവങ്ങളെ പറ്റിക്കാന്‍ വേണ്ടി മാത്രമാണിത്. നിങ്ങള്‍ക്കു വേണ്ടത്ര തിന്നാനുണ്ട്. നിങ്ങള്‍ക്കു പണിയെടുക്കേണ്ട.  നിങ്ങള്‍ക്കു ഞങ്ങള്‍ പണിയെടുത്തു തരുന്നു..... ഞങ്ങള്‍ക്കു ദാഹം മാറ്റാനുള്ള വെള്ളം പോലും നിങ്ങള്‍ തരാറില്ല. ഇപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ കള്ളും കുടിക്കരുതെന്നു നിങ്ങള്‍ പറയുന്നു. ....ഈ കുട്ടികള്‍ കള്ളമാണ് പറയുന്നത്. ആരും അവര്‍ പറയുന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട.'' (പുറം 28-29, എന്റെ ജീവിതകഥ, എ.കെ.ഗോപാലന്‍, ചിന്ത പബ്ലിഷേഴ്‌സ്, തിരുവനന്തപുരം, 2015). സമീപകാലത്തു രാഹുല്‍ഗാന്ധി ഏതോ വിവാഹത്തില്‍ പങ്കെടുക്കുന്നതിനായി  നേപ്പാളിലെ നൈറ്റ് ക്ലബ്ബില്‍ പോയതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു നടന്ന വിവാദവും രാഷ്ട്രീയക്കാരനു കാമനകളുമായുള്ള ബന്ധത്തെ പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരിക്കുന്നതാണ്.

കാമനകളുടെ അഭിമുഖീകരണത്തില്‍ ആധുനികരും ആധുനികപൂര്‍വരുമായ സ്ത്രീസാംസ്‌കാരികനായികമാരും സ്ത്രീയെഴുത്തുകാരും വ്യത്യസ്തനിലപാടുകള്‍ വെച്ചു പുലര്‍ത്തുന്നവരാണ്. കോണ്‍ഗ്രസ്സിലൂടെയും ഗാന്ധിയിലൂടെയും പൈതൃകമായി ലഭിച്ച ഈ കാമനാത്യാഗം പില്‍ക്കാലത്ത് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകാരും വേണ്ടമാറ്റങ്ങളോടെയും ആവശ്യമായ തിരുത്തലുകളോടെയും ഏറ്റെടുത്തു. ഗാന്ധിയന്‍, കമ്യൂണിസ്റ്റു പുരോഗമനധാരകളിലുള്‍പ്പെട്ടവര്‍ ഏറെയും സ്ത്രീകളെ അവരുടെ ലിംഗനിര്‍മുക്തമായ, പലപ്പോഴും അലൈംഗികം പോലുമായ സ്വത്വത്തില്‍ കണ്ടതിന്റെ ചരിത്രമാണുള്ളത്. ഈ അലൈംഗികതയോടൊപ്പം തന്നെ ആധുനികപുരുഷനു യോജിച്ച രീതിയിലുള്ള സൗന്ദര്യവല്‍കൃതരൂപങ്ങളായി സ്ത്രീകളെ മാറ്റിയെടുക്കാനുമുള്ള പ്രേരണകളുടെ രാഷ്ട്രീയവും ചരിത്രവും വിസ്തരിച്ചുതന്നെ ജെ. ദേവിക രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

അനലംകൃതവസ്ത്രങ്ങളും കാമനാത്യാഗവും കീഴാളരാഷ്ട്രീയപദ്ധതി മിക്കപ്പോഴും തള്ളിക്കളഞ്ഞിരുന്നുവെന്നതും കൂടി നമുക്കോര്‍ക്കാം. ഗാന്ധി വസ്ത്രങ്ങള്‍ പരമാവധി കുറച്ചപ്പോള്‍ അംബേദ്കര്‍ ഷര്‍ട്ടിനു പുറമേ കോട്ടിട്ടതു മാത്രമല്ല അത്. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ ഈഴവസമുദായത്തിലെ പ്രമാണിമാരിലൊരാളായ ആലുമൂട്ടില്‍ ചാന്നാരുടെ വേഷഭൂഷാദികളെ കുറിച്ച് സി.കേശവന്‍ അനുസ്മരിക്കുന്നത് നോക്കൂ: 'പുല്‍പ്പാക്കെട്ടും പിടിമൊന്തയും വാല്യക്കാരും ഒക്കെയുണ്ട്. ആജാനബാഹുവാണ്. കറുത്ത ഒരു ലോങ് കോട്ട് ഇട്ടിട്ടുണ്ട്. ഒരു കിന്നരി തലപ്പാവ് വെച്ചിരിക്കുന്നു. പക്ഷേ, അതൊന്നുമല്ല ഞാന്‍ ശ്രദ്ധിച്ചത്. ഒരു വലിയ പവന്‍മാല നാഭിക്കുഴി ചുറ്റിക്കവിഞ്ഞ് തെളിഞ്ഞു നീണ്ടു കിടക്കുന്നു, കഴുത്തു ചുറ്റി. ഈ ഒരു വിശേഷം മറ്റാര്‍ക്കും ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല. ഒരു പത്തുപതിനഞ്ച് പവന്റെ മാലയാണ് അത്. കുബേരമുദ്രയാണ് അതെന്നു ഞാന്‍ കരുതി' (പുറം:259, ജീവിതസമരം, സി.കേശവന്‍) . കസവുമുണ്ടും തലപ്പാവും കോട്ടും ഒക്കെയായി വില്ലുവണ്ടിയില്‍ സഞ്ചരിച്ച അയ്യങ്കാളിയും ഇതേ പദ്ധതിയിലാണ് ഊന്നുന്നത്. ചെരുപ്പും കുടയും വൃത്തിയുള്ള വസ്ത്രവുമൊക്കെ ധരിച്ചു വേണം പൗരപദവി നേടാനെന്നു കേരളത്തിലെ കീഴാളമുന്നേറ്റ നേതാക്കള്‍ തങ്ങളുടെ അനുയായികളെ നിരന്തരം ഉപദേശിച്ചിരുന്നു. കൊച്ചിയില്‍ നടന്ന കായല്‍ സമരത്തിലും മറ്റും ശാരീരികമായ ഈ മാനകീകരണം പൗരത്വത്തിനും തുല്യതയ്ക്കും അനിവാര്യമാണെന്ന ധാരണ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്നു. അതേസമയം ഈ ക്രമീകരണങ്ങളൊന്നും തന്നെ ദേശീയതയുടെ വ്യവഹാരങ്ങള്‍ക്കകത്തല്ല; മറിച്ചു സ്വത്വപദവിക്കകത്താണ് തിരിച്ചറിയേണ്ടതെന്നും കൂടി നാമോര്‍ക്കണം.

മുന്‍വിവരിച്ച രാഷ്ട്രീയപദ്ധതികള്‍ നമ്മുടെ എഴുത്തുകാര്‍ എങ്ങനെ തങ്ങളുടെ എഴുത്തുകളിലൂടെ പനഃസൃഷ്ടിച്ചുവെന്ന് പരിശോധിക്കുകയാണ് ഇനി.

ചെറുകാടിന്റെ ആണും പെണ്ണും
ഒരു ജനതയെന്ന നിലയില്‍ കേരളീയരുടെ ആണ്‍/പെണ്‍ബോധങ്ങള്‍ ചെറുകാടില്‍ ഉള്‍ച്ചേരുന്നതെങ്ങനെ? പ്രബുദ്ധതാബോധത്തിനപ്പുറം കര്‍തൃത്വത്തിലും ജൈവികമായ ആനന്ദാവേശങ്ങളിലും ഊന്നിയ ലിംഗകാമനകളെ ചെറുകാട് നിര്‍മിച്ചെടുക്കുന്നതെങ്ങനെ? എന്നീ ചോദ്യങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആത്മകഥയിലെ ഒരു ചെറുസന്ദര്‍ഭം പറയാം. തന്റെ കാരണവരായ കുഞ്ഞമ്മാവന്‍ വീട്ടുചെലവിനുള്ളതു കൃത്യമായി തരാതെ അടക്കിഭരണം തുടരുന്നതില്‍ വളരെക്കാലമായുള്ള അമര്‍ഷം കുട്ടിയായ ചെറുകാടിനുണ്ട്. തറവാട്ടിലെ അമ്മയും സഹോദരിമാരുമാരടങ്ങുന്ന പെണ്ണുങ്ങള്‍ക്കു ഉടുക്കാനും തേയ്ക്കാനും കൊടുക്കാനുള്ളതെങ്കിലും അനുവദിക്കാത്ത കാരണവരോടു ഏറ്റുമുട്ടാന്‍തന്നെ തീരുമാനിച്ചു. പറമ്പില്‍ നിന്നു നാളികേരം കട്ടെടുത്തും പത്തായം കള്ളത്താക്കോലിട്ടു തുറന്നു വെളിച്ചെണ്ണയും പഞ്ചസാരയും മറ്റും മോഷ്ടിച്ചും കുടുംബത്തിന്റെ ദാരിദ്ര്യം അകറ്റാന്‍ശ്രമിച്ചിരുന്ന ചെറുകാടിനെ ഒരു ദിവസം കയ്യോടെ പിടികൂടി, കാരണവര്‍. ഉമ്മറത്തെ തൂണില്‍ കെട്ടിയിട്ടു വടികൊണ്ടു അടിതുടങ്ങി. രണ്ടാമത്തെ അടിക്കു വൃദ്ധനായ അമ്മാവന്റെ കൈക്കു ബലമായി പിടിച്ചു തടുത്തു, തൊട്ടുപോകരുതെന്നു രൂക്ഷമായി വിലക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞതോടെ ധൈര്യമായി. അപ്പോഴത്തെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മനോഗതം ഇങ്ങനെയായിരുന്നത്രേ:
'പന്ത്രണ്ടു വയസ്സു തികഞ്ഞിട്ടില്ലെങ്കിലും ഞാന്‍ ഒരാളും ആണുമായതുപോലെ എനിക്കു തോന്നി' (പുറം 118, ജീവിതപ്പാത,1992, കറന്റ് ബുക്‌സ്,തൃശ്ശൂര്‍)

ആണത്തത്തെ സംബന്ധിച്ച താക്കോല്‍വാക്കായി എടുക്കാവുന്ന വരികളാണ് ഇവ. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം രൂപപ്പെട്ട ആധുനികപുരുഷന്റെ പ്രരൂപം ഈ പന്ത്രണ്ടുകാരനില്‍ നാം കാണുന്നുണ്ട്. കുടുംബം പുലര്‍ത്തി, പെണ്ണുങ്ങളെ നോക്കാനും സംരക്ഷിക്കാനുമുള്ള ശേഷിയാണ് ആണത്തം എന്ന കല്പനതന്നെയായിരുന്നു, അത്. രാജ്യത്തെ അടിച്ചമര്‍ത്തുന്ന കൊളോണിയല്‍ ശക്തികളില്‍ നിന്നും തദ്ദേശീയരെ എന്ന പോലെ സ്ത്രീകളെയും 'രക്ഷിച്ചു സ്വതന്ത്രരാ'ക്കുക എന്നതു തങ്ങളുടെ കടമയാണെന്നു ഈ പുരോഗമനപുരുഷന്‍ ചിന്തിക്കുന്നു. പരിഷ്‌ക്കരിക്കപ്പെടേണ്ട നോബിള്‍ സാവേജായി, 'പ്രാകൃതയായ വിശുദ്ധ'യായി സ്ത്രീയെ വരച്ചിടുന്നു ഈ ചിന്ത. സൂക്ഷ്മാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ഇതും സ്ത്രീകളുടെ സ്വതന്ത്രമായ നിര്‍വാഹകതയെ അവരുടെ താല്‍പര്യത്തിനു പുറത്തുനിന്നുകൊണ്ട് കയ്യേറലായും വ്യാഖ്യാനിക്കാം. നവോത്ഥാനകാലത്തെ രക്ഷകര്‍തൃഘടനയിലുള്ള പുരുഷനും കൊളോണിയല്‍ അധീശതയും തമ്മിലുള്ള പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമായ ചാര്‍ച്ചകളെ നിരീക്ഷിക്കുക കൗതുകകരമാണ്. കര്‍മ്മോന്മുഖതയിലൂന്നിയ ആണിന്റെ സ്വത്വസ്ഥാപനം കുടുംബത്തില്‍ കുടുംബനാഥനിലെന്ന പോലെ പൊതുസമൂഹത്തിലും വേരുറയ്ക്കുമ്പോള്‍ പൊതുപ്രവര്‍ത്തകനായ, രക്ഷാകര്‍ത്താവായ പുരോഗമനവാദിയായ നേതാവ് രൂപപ്പെടുന്നു. ശിക്ഷിക്കാനും രക്ഷിക്കാനുമധികാരമുള്ള ആണ്മയുടെ സ്വരൂപമായി രാഷ്ട്രീയഘടനയുടെ നേതൃകേന്ദ്രങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തിയ്ക്കുന്നതിന്റെ പശ്ചാത്തലമിതാണ്. പാര്‍ട്ടിയ്ക്കുവേണ്ടി കുടുംബമോ കുടുംബത്തിനുവേണ്ടി പാര്‍ട്ടിയോ ത്യജിക്കേണ്ടി വരുന്നതിന്റെ സംഘര്‍ഷം 'ജീവിതപ്പാത'യില്‍ പലപ്പോഴായി കടന്നുവരുന്നതങ്ങനെയാണ്.

സ്ത്രീരൂപപരിചരണം
ഒരു സാഹിത്യകാരനെന്ന നിലയില്‍ ചെറുകാട് സ്ത്രീകളെ ചിത്രീകരിച്ചതിന്റെ വിശദാംശങ്ങളിലേക്കു പോകുമ്പോള്‍ ഈ സംഘര്‍ഷത്തെ നമുക്കു മനസ്സിലാക്കാനാവും. മറ്റു സമകാലികരായ എഴുത്തുകാരില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി അവയവവര്‍ണനകളിലൂടെ മാദകമായ ശരീരമെന്ന നിലയില്‍ സ്ത്രീകളെ അവതരിപ്പിക്കുന്നില്ല ചെറുകാട് എന്നു നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. വെറും പെണ്ണ് എന്നതിനു പകരം 'ഉള്ളുറപ്പും നിലപാടു'മുള്ള പൂര്‍ണവ്യക്തികളായാണ് 'മുത്തശ്ശി'യിലെ നാണിമിസ്ട്രസ്സും 'ദേവലോക'ത്തിലെ രാജമ്മയും തങ്കമ്മയുമെല്ലാം അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്. ശരീരം, സൗന്ദര്യം എന്നിവയെ ആന്തരികമൂല്യവുമായി ചേര്‍ത്തിണക്കിക്കാണുന്ന നവോത്ഥാനദേശീയതയുടെ ഭാവനയിലാണവ വേരൂന്നുന്നത്.
ചില ഉദാഹരണങ്ങളിങ്ങനെ: 'തലനരച്ച് കണ്ണ് കുണ്ടില്‍പോയിനില്‍ക്കുന്ന കാളിയില്‍ ആ പുഞ്ചിരിയില്‍, പ്രാര്‍ത്ഥനയില്‍ കൊണ്ടേരന്‍ ഒരു രതീദേവിയെ കണ്ടു.' (പുറം24, മണ്ണിന്റെ മാറില്‍)
'ഞാന്‍ സുന്ദരിയല്ല, പറയത്തക്ക വിരൂപിയുമല്ല, കാണാന്‍ കുറച്ചൊന്നു കറുത്തിട്ടാണ്. ചിരിച്ചാല്‍ പുറത്തുകാണുന്ന ഒരു കോന്ത്രമ്പല്ലെനിക്കുണ്ട്.'(മുത്തശ്ശി)
'ദേവലോക'ത്തില്‍ അഡ്വ.രാജമ്മയെ പെണ്ണുകാണാന്‍ രവീന്ദ്രന്‍ എത്തുന്ന സന്ദര്‍ഭം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. കള്ളിമുണ്ടുടുത്ത് അണിഞ്ഞൊരുങ്ങാതെ നില്‍ക്കുന്ന രാജമ്മയുടെ ചിത്രണത്തെക്കുറിച്ച് തന്റെ വായനക്കാരിലൊരാള്‍ നീരസം പ്രകടിപ്പിച്ചതിനെക്കുറിച്ച് ചെറുകാട് തന്നെ പറയുന്നുണ്ട്.
 'പണ്ടങ്ങള്‍ കൂടാതുള്ള സൗന്ദര്യത്തിന്
 നിനക്കു പണ്ടേ ഞാനടിമപ്പെട്ടോനല്ലോ'
എന്ന വരികള്‍ ഒന്നിലധികം തവണ ജീവിതപ്പാതയില്‍ ചെറുകാട് ഉദ്ധരിക്കുന്നുണ്ട്. ബാഹ്യസൗന്ദര്യത്തോടുള്ള ഈ വേറിട്ട നില റിയലിസ്റ്റ് ആഖ്യാനത്തിന്റെ സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ അബോധമായിത്തന്നെ കൃതികളില്‍ വികസിക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന ആരായല്‍ ഇവിടെ പ്രസക്തമാണ്. അതിലുപരി പരമ്പരാഗതമായിരിക്കെത്തന്നെ പുരോഗമനമെന്നുറച്ചുപോയ, അത്തരം കല്‍പനകളാല്‍ മെരുക്കപ്പെട്ട ആധുനികസ്ത്രീത്വത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രതിരോധപരമായ നിലപാടായും ഇതു വായിച്ചെടുക്കാം. എന്നാല്‍ ഒരു പടികൂടിക്കടന്ന് മാറിയ സ്ത്രീകര്‍തൃത്വചിന്തകളുടെ വെളിച്ചത്തില്‍ നോക്കിക്കാണുമ്പോള്‍ മേല്‍സൂചിപ്പിക്കപ്പെട്ട പുരോഗമനമൂല്യം (എഴുത്തിലെ രക്ഷാകര്‍തൃസ്വഭാവം പ്രകടമായതിനാലാവാം) കുറച്ചൊന്ന് പ്രതിക്കൂട്ടിലാവുന്നതു കാണാം.  അതെങ്ങനെ?

മാധവിക്കുട്ടിയും സരസ്വതിയമ്മയും
മാധവിക്കുട്ടിയുടെ മീനാക്ഷിയമ്മയുടെ മരണം എന്ന ഒരു കഥയെയും സരസ്വതിയമ്മയുടെ ഒരുക്കത്തിന്റെ ഒടുവില്‍ എന്ന കഥയെയും മുന്‍നിര്‍ത്തിക്കൊണ്ടാണിതു വിശദീകരിക്കാന്‍ കഴിയുക. രണ്ടു സ്ത്രീകള്‍ എഴുതിയ കഥകളാണെന്നപോലെതന്നെ സ്ത്രീയുടെ അണിഞ്ഞൊരുങ്ങലിനെ സ്ത്രീകര്‍തൃത്വത്തില്‍ നിന്നുകൊണ്ട് ആഖ്യാനം ചെയ്യുന്ന കഥകളുമാണ്. രണ്ടു കഥകളുടെയും ആഴത്തിലുളള വായന നവോത്ഥാനപുരുഷന്റെ മുന്‍കയ്യില്‍ നടന്ന പരിഷ്‌ക്കരണശ്രമങ്ങളില്‍ സ്ത്രീ ഒരു ഉപകരണം തന്നെയായിരുന്നോ എന്ന ചോദ്യം വീണ്ടും വീണ്ടും നമ്മിലുണര്‍ത്തുന്നു. പരിഷ്‌ക്കരണവാദിയായ പുരുഷനും പരിഷക്കരണവസ്തുവായ സ്ത്രീയും തമ്മിലുള്ള അകലം ദാതാവും സ്വീകര്‍ത്താവും തമ്മിലുള്ളതാണോ? രക്ഷാകര്‍ത്താവും അരക്ഷിതയും തമ്മിലുള്ളതാണോ? നേതാവും അനുയായികളും തമ്മിലുളളതാണോ? അതിലെ പങ്കാളിത്തസ്വഭാവമെന്ത്? എന്നൊക്കെ നമുക്ക് ആരായേണ്ടതുണ്ട്.

 മരിക്കാന്‍ കിടക്കുന്ന മീനാക്ഷിയമ്മ എന്ന മുന്‍സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനിയും അവിവാഹിതയും വൃദ്ധയും രോഗിയുമായ വ്യക്തി കൗമാരം തൊട്ടേ ഗാന്ധിജിയില്‍ ആകൃഷ്ടയായി ഖദര്‍ മാത്രം ധരിക്കുന്നയാളാണ്. ഗാന്ധിജി ഗുരുവായൂരു തൊഴാന്‍ വന്നപ്പോള്‍ തന്റെ സ്വര്‍ണാഭരണങ്ങള്‍ മുഴുവന്‍ ഊരിക്കൊടുത്ത സ്ത്രീയാണവര്‍. പിന്നീട് ആഭരണങ്ങള്‍ ധരിച്ചിട്ടില്ല. എന്നാല്‍ മരണസമയത്ത് ഞെരങ്ങിക്കൊണ്ട് അവര്‍ വെളിവാക്കുന്ന അവസാന ആഗ്രഹം പച്ചപ്പട്ടുബ്‌ളൗസും പാലക്കാമോതിരവും അണിയണം എന്നാണ്! എന്നാല്‍ കേട്ടുനിന്നവരുടെ വിലയിരുത്തലില്‍ അതു പിച്ചും പേയും മാത്രമാണ്!  മീനാക്ഷിയമ്മ ഒരിക്കലും അതു പറയില്ല! അവരുടെ നോട്ടത്തില്‍ ഗാന്ധിജിയുടെ ചിത്രം കാണാനോ രഘുപതിരാഘവ കേള്‍ക്കാനോ ത്രിവര്‍ണപതാക കാണാനോ ഒക്കെയേ മീനാക്ഷിയമ്മ ആഗ്രഹിക്കുകയുള്ളു. ആഗ്രഹം തിരിച്ചറിയപ്പെടുകയോ നിവര്‍ത്തിക്കുകയോ ചെയ്യാതെ അവര്‍ മരിച്ചു. ദേശീയതയോടുള്ള സ്ത്രീയുടെ കണ്ണിചേരല്‍ സ്‌ത്രൈണതയെ ഇല്ലായ്മചെയ്തുകൊണ്ടു മാത്രമേ സാധ്യമാകുമായിരുന്നുള്ളോ? എന്നാണിവിടെ ഉയര്‍ന്നു വരുന്ന ചോദ്യം. അഥവാ സ്ത്രീകള്‍ക്കു ദേശീയതയിലുള്ള പങ്കാളിത്തം സാധ്യമാവുന്നത് കാമനകളിലൂന്നിയ സ്വതന്ത്രകര്‍തൃത്വം ത്യജിക്കലിലൂടെയാണെന്നോ? ഏറെ കൊണ്ടാടപ്പെട്ട കൗമുദിട്ടീച്ചറുടെയും  മറ്റു പലസ്ത്രീകളുടെയും ജീവിതങ്ങള്‍ നമുക്കു നല്‍കുന്ന സൂചന അതുതന്നെയല്ലേ? മാധവിക്കുട്ടിയുടെ തന്നെ 'സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനിയുടെ മകള്‍' എന്ന കഥ വൃദ്ധനും അവഗണിതനുമായ സ്വാതന്ത്ര്യസമരസേനാനിയായ പിതാവിനെ ശുശ്രൂഷിച്ചു കഴിയുന്ന അവിവാഹിതയുടെ കാമനകളെ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. അച്ഛനെ കാണാനെത്തിയ പത്രപ്രവര്‍ത്തകന്‍ ഉപയോഗിച്ചു വലിച്ചെറിഞ്ഞ സിഗററ്റ് കുറ്റിയെടുത്തു  മണത്തു കൊണ്ടു നില്‍ക്കുന്ന അവള്‍ വെളിപ്പെടുത്തുന്ന രാഷ്ട്രീയാദര്‍ശങ്ങളുടെ അപ്രസക്തി തീക്ഷ്ണമാണ്! 'കാളച്ചന്ത' എന്ന മറ്റൊരു കഥയില്‍ അതീവരൂക്ഷമായ ഹാസ്യത്തിലൂടെ സ്ത്രീകള്‍ക്കു രാഷ്ട്രീയാധികാരവും ദേശരാഷ്ട്രപൗരത്വവും എത്രയോ അപ്രസക്തമാണെന്നു മാധവിക്കുട്ടി എഴുതുന്നുണ്ട്. ശക്തമായ സദാചാരത്തിന്റെയും അടക്കമൊതുക്കത്തിന്റെയും പേരില്‍ തന്റെ പേരക്കുട്ടയായ യുവതി 'വോട്ടിടാന്‍'പോയില്ല എന്നതു ശരിതന്നെ എന്നു മുത്തശ്ശി പറയുന്നു.  അന്തിക്കു കിടക്കാനൊരിടം തേടിവന്ന യുവാവിനെക്കൊണ്ട് ആരോരുമില്ലാത്ത പെണ്‍കുട്ടിയെ സംബന്ധം ചെയ്യിക്കാനാഗ്രഹിച്ച മുത്തശ്ശി പക്ഷേ അയാളുടെ പുരോഗമനം കേട്ടതോടെ കളം മാറിച്ചവിട്ടി: ''ഓട്ടിടാന്‍ പോയില്ലെങ്കിലെന്താ, എല്ലാ ഓട്ടും ഇങ്ങോട്ടു കൊണ്ടു തന്നളാ, ഞായെണ്ണിത്തരാ''ന്നു പറഞ്ഞുവേ്രത അവള്‍!

'ഒരുക്കത്തിന്റ ഒടുവിലെ' വാസന്തി പുരുഷ/വിവാഹവിരോധിയെങ്കിലും അണിഞ്ഞൊരുങ്ങാന്‍ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നവളാണ്. 'പരപരാഗണത്തിനു സാധ്യതയില്ലാത്ത ചെടികളിലും ഭംഗിയുള്ള പൂക്കള്‍ ഉണ്ടല്ലോ' എന്നാണവളുടെ ന്യായം. സ്വപ്രമാണിത്തപരമായുള്ള  ഒരു അഭിരുചിയുടെ തൃപ്തിക്കുവേണ്ടി മാത്രമാണ് താന്‍ അണിഞ്ഞൊരുങ്ങുന്നതെന്നും പുരുഷനെ സന്തോഷിപ്പിക്കാനല്ല, അതെന്നും അവള്‍ സുഹൃത്തിനോടു വാദിക്കുന്നു. ഈ രണ്ടുകഥകളിലും പുരോഗമനസ്വഭാവിയായ/പരിഷ്‌ക്കരണവാദിയായ സ്ത്രീ എന്ന ഘടനയില്‍ ആരോപിതമായ കാമനാവിരുദ്ധത, അലൈംഗികത പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരിക്കപ്പെടുന്നു. എന്നാല്‍ ചെറുകാടിന്റെ നായികമാരെ അദ്ദേഹം അണിയിച്ചൊരുക്കിയത് തന്റെ പുരോഗമനപദ്ധതിക്കനുസൃതമായി മാത്രമാണ്, വാസ്തവത്തില്‍ അവരുടെ ഇംഗിതമനുസരിച്ചല്ല. കഥാപാത്രങ്ങള്‍ തന്റെ വരുതിക്കു നില്‍ക്കാതെ പുറത്തു പോകുന്നു, സ്വതന്ത്രരായി വളരുന്നുവെന്നെല്ലാം ദേവലോകത്തിലെ രാജമ്മയെക്കുറിച്ചും താണ്ടമ്മയെക്കുറിച്ചും ശാന്തയെക്കുറിച്ചുമൊക്കെ പറയുമ്പോള്‍ തികച്ചും സ്വതന്ത്രമായ സ്ത്രീയുടെ പൗരകര്‍തൃത്വത്തെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിനു സങ്കല്‍പിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിരിക്കില്ല. അത് യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാത്രം പരിമിതിയുമല്ല!

പുരുഷപ്രബലമായ സമൂഹത്തില്‍ സ്വന്തം ശരീരകാമനകളെ മുന്‍നിര്‍ത്തി എഴുത്തുകാരികളായ സ്ത്രീകള്‍ പോലും അനുഭവിക്കുന്ന സംഘര്‍ഷത്തെ ഉദാഹരിക്കുന്നു, ലളിതാംബിക അന്തര്‍ജ്ജനം തന്റെ സുഹൃത്തും എഴുത്തുകാരനുമായ വൈക്കം മുഹമ്മദു ബഷീറിനെഴുതിയ കത്തിലെ ചില വരികള്‍ ഇങ്ങനെ '''ഒരു വിശേഷം കേള്‍ക്കണോ ബഷീര്‍, എന്റെ ഭര്‍ത്താവ് എനിക്കൊരു കുണുക്ക് വാങ്ങിത്തന്നിരിക്കുന്നു. നിറയെ മുത്തുകളുള്ള രണ്ടുനിലകളുള്ള ഒന്നാന്തരം സ്വര്‍ണലോലാക്ക്. പറയൂ ബഷീര്‍, ഏഴ് പ്രസവിച്ച മുപ്പത്തിമൂന്നു വയസ്സായ ഒരു സ്ത്രീ ഇനി കുണുക്കുകള്‍ ഇടുകയോ?'' (പുറം 29, അന്തര്‍ജനത്തിന് സ്‌നേഹപൂര്‍വം ബഷീര്‍, എഡി. തനൂജ. എസ്.ഭട്ടതിരി, ഡി.സി.ബുക്‌സ്, 2009) പൊതുബോധത്തോടു കീഴടങ്ങുന്നതും എന്നാല്‍ അലങ്കാരേച്ഛ സ്ഫുരിക്കുന്നതുമായ സ്‌ത്രൈണകാമന ഇവിടെയുണ്ട്. അതിലുപരി പ്രായഭേദം ശാരീരികാലങ്കാരങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച പൊതുബോധ/അബോധത്തില്‍ വളരെ അധികാരം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. നിരവധി അരുതുകള്‍ അവിടെ നിര്‍മിക്കപ്പെടുന്നു. ഇവിടെ നാം കാണുന്നത് സ്ത്രീകളുടെ രൂപസൗന്ദര്യത്തിന്റെയും ശരീരകാമനകളുടെയും മണ്ഡലത്തില്‍ പുരോഗമനസ്വഭാവമുള്ള എഴുത്തുകാര്‍ സൃഷ്ടിച്ച സംഘര്‍ഷങ്ങളാണ്. സ്ത്രീയുടെ സ്വപ്രാമാണികതയിലുള്ള നിരന്തരമായ കടന്നേറലും മെരുക്കലുമാണ്

ലൈംഗികപരിശുദ്ധി
എന്നാല്‍ സ്ത്രീയുടെ ലൈംഗികപരിശുദ്ധിയെക്കുറിച്ചുള്ള സങ്കല്‍പം വ്യവസ്ഥാപിതത്വത്തിനെതിരെയുള്ള ശബ്ദമാവുന്നുണ്ട് ചെറുകാടില്‍.  സമകാലികരായ മറ്റു നോവലിസ്റ്റുകളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി മണ്ണിന്റെ മാറില്‍, ദേവലോകം, മുത്തശ്ശി എന്നീ നോവലുകളിലെല്ലാം തന്നെ സ്ത്രീകഥാപാത്രങ്ങള്‍ ആദ്യവിവാഹ/പ്രണയങ്ങള്‍ക്കു ശേഷമാണ് തങ്ങള്‍ക്കിണങ്ങിയ പങ്കാളികളെ കണ്ടെത്തുന്നത്. ജീവിതപ്പാതയില്‍ താന്‍ കുട്ടിക്കാലം മുതല്‍ ആഗ്രഹിച്ച ലക്ഷ്മിക്കുട്ടി കൗമാരത്തിലേ വിവാഹിതയായി,ആ വിവാഹത്തില്‍ നിന്നു പുറത്തുകടന്നശേഷമാണ് ചെറുകാട് അവരെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നത്. ഒരുപാട് എതിര്‍പ്പുകള്‍ ഉണ്ടാവുമ്പോഴും താന്‍ 'കരളില്‍ കുടിയിരുത്തിയ കാക്കക്കുറത്തി'യെ ചെറുകാട് 'സ്വന്ത'മാക്കുന്നു. 'മണ്ണിന്റെ മാറിലും' ഒരിക്കല്‍ മറ്റൊരാളുടെ ഭാര്യയായിരുന്ന തിരുമാളുക്കുട്ടിയെയാണ് കൊച്ചുക്കൊണ്ടേരന്‍ കാത്തിരിക്കുകയും വിവാഹം കഴിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത്. ദേവലോകത്തിലെ രാജമ്മയും ആദ്യാനുരാഗത്തിന്റെ മധുരവും പിന്നീടു വന്ന കയ്പും പരിത്യക്തതയും നുകര്‍ന്ന ശേഷം തന്നെയാണ് രവീന്ദ്രനെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നത്.  ഈ ലിംഗപരിഗണനകളില്‍ നിന്നെല്ലാം വ്യക്തമാകുന്നത് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നതും നിരന്തരപരിണാമിയുമായ സാമൂഹ്യചലനങ്ങള്‍ക്കകത്ത് ഒരു പുരുഷന്‍ അനുഭവിക്കുന്ന സാമൂഹികവും വ്യക്തിപരവുമായ സമ്മര്‍ദ്ദങ്ങളാണ്. സാധാരണ ഇടതുപക്ഷകാഴ്ച്ചപ്പാടുള്ള എഴുത്തുകാരില്‍ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായി പ്രണയത്തിന്റെയും ലൈംഗികതയുടെയും വൈകാരികരാഷ്ട്രീയത്തെ സ്വന്തം ജീവിത്തെക്കൂടി മുന്‍നിര്‍ത്തി കീറിമുറിച്ച് വിശദീകരിക്കാന്‍ ചെറുകാട് തയ്യാറായി എന്നത് കെ.പി.അപ്പന്‍ ഉള്‍പ്പടെയുള്ള നിരൂപകര്‍ എടുത്തു പറയുന്നുണ്ട് (സമീപഭൂതകാലമനസ്സിനെതിരെ ഒരാക്രമണം കൂടി).

എങ്കിലും പ്രണയത്തക്കുറിച്ചു പറയുമ്പോള്‍ അതു മൂടുപടമിട്ട ലൈംഗികതയാണെന്ന വിശ്വാസം ചെറുകാടില്‍ രൂഢമൂലമാണ്. ലൈംഗികത എന്ന ജൈവികപ്രതിഭാസത്തെ അതിന്റെ ചരിത്രപരമായ പരിണാമപ്രക്രിയകള്‍ക്കകത്തു നിന്നുകൊണ്ട് മനസ്സിലാക്കേതുണ്ട്. വെറും ഉപകരണമാത്രമായ ന്യൂനീകരണയുക്തിയില്‍ അതിനെ വിശദീകരിക്കുന്ന സമീപനം പുരോഗമനവാദികളില്‍ത്തന്നെയുള്ള ഒരു യാഥാസ്ഥിതിക ന്യൂനപക്ഷം വെച്ചു പുലര്‍ത്തിയിരുന്നു. അത്തരത്തില്‍ ഒരു സന്ദര്‍ഭമാണ് ദേവലോകത്തിലേത്. കാമുകനായ പാര്‍ട്ടിപ്രവര്‍ത്തകന്‍ രാമചന്ദ്രനോടൊപ്പം രാത്രി കഴിച്ചുകൂട്ടിയശേഷം വിഷണ്ണയായിനില്‍ക്കുന്ന സഖാവ് രാജമ്മയോട് പാപ്പച്ചന്‍ എന്ന പാര്‍ട്ടിസഖാവ് പ്രേമം ബൂര്‍ഷ്വാസിയുടെ ഹോബിയാണെന്നു പറയുന്നുണ്ട്. തുടര്‍ന്നുള്ള രാജമ്മയുടെ ചിന്തയിങ്ങനെ ''മതത്തെപ്പോലെ തന്നെ പ്രേമവും മനസ്സിന്റെ മയക്കുമരുന്നായിത്തീര്‍ന്നിരിക്കുന്നു. ഈ ലോകത്തില്‍ സ്‌നേഹിക്കാന്‍ പോലും മുതലാളിത്തം സമ്മതിക്കുന്നില്ല. കാശില്ലെങ്കില്‍ കല്യാണം കഴിച്ചുകൂടാ. കാശോ കുറച്ചു പേര്‍ കയ്യടക്കിവെച്ചിരിക്കുന്നു. ഈ സമ്പത്ത് പൊതുജനങ്ങളുടേതാകുന്നതുവരെ വയറ്റിലെ വിശപ്പുപോലെ ഹൃദയത്തിന്റെ വിശപ്പും വേണ്ടതുപോലെ അടക്കാന്‍ കഴിയാതെ വരുമ്പോള്‍ അക്രമങ്ങള്‍ വ്യതിയാനങ്ങള്‍ വ്യഭിചാരങ്ങള്‍ എല്ലാമുണ്ടാകുന്നു. ഇപ്രകാരം ലൈംഗികതയെ മുതലാളിത്തത്തെ മുന്‍നിര്‍ത്തിയുള്ള ആലോചന മാത്രമായി കാണുകയാണ് ചെറുകാട്. സ്ത്രീചിത്രീകരണങ്ങളിലും സ്ത്രീസ്വത്വബോധങ്ങളിലും കാണിച്ച പുന:പ്രതിഷ്ഠകളേക്കാള്‍ ലൈംഗികതയെ കുറിച്ചുള്ള ആലോചനകള്‍ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ നിറഞ്ഞതാണ്. അതും അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യക്തിപരമായ പരിമിതിയല്ല, തന്നെ. കാലഘട്ടത്തിന്റെ പ്രത്യയശാസ്ത്രപരമായ അന്ധതകളാണ് അവയുടെ കാരണം.

വി.ടി.യുടെ രചനകളിലേക്കു വരുമ്പോള്‍ എടുത്തുനില്‍ക്കുന്ന ഒരുദാഹരണമാണ്, അദ്ദേഹത്തിന്റെ 'കര്‍മവിപാക'ത്തില്‍ പറയുന്ന ഉമയുടെ അനുഭവം. വലിയൊരു തറവാട്ടിലേക്കു വിവാഹിതയായിച്ചെന്ന അവര്‍ ഇഷ്ടപ്പെട്ട വസ്തുക്കള്‍ കണ്ടാല്‍ അതു മോഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്ന ദുശ്ശീലത്തിനുടമയായിരുന്നു. പലവുരു ഉപദേശിച്ചിട്ടും നേരെയാവാത്തതിനാല്‍ അവരെ പശ്ചാത്താപവ്രതം അനുശാസിച്ചുവെങ്കിലും അവരതില്‍ വിജയിച്ചില്ല. ദേവകി നരിക്കാട്ടിരിയോടൊപ്പം വാര്‍ദ്ധയിലേക്കു അയക്കപ്പെട്ട ഉമ പിന്നീടു നാട്ടില്‍ത്തന്നെ തിരിച്ചെത്തി. അധികം വൈകാതെ വീണ്ടും ഒരു വിവാഹത്തിനു വേണ്ടി അവര്‍ വിടിയുടെ സഹായം തേടിവന്നെങ്കിലും അദ്ദേഹം കര്‍ക്കശമായി അവരെ വിലക്കി മടക്കിയയച്ചു. പിന്നീടു നാട്ടുകാരനായ സുഹൃത്തുവഴി ഉമാബെന്‍ മതം മാറിയതും ഐഡോന്‍ എന്നു വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഡ്രൈവറായ മുഹമ്മദിനെ വിവാഹം ചെയ്തതുമറിഞ്ഞു വി.ടി ചിന്താധീനനാവുകയാണ്. 'മതം ഏതായാലും മനുഷ്യന്‍ നന്നായാല്‍ മതിയെന്ന മുദ്രാവാക്യം കേട്ടു മടുത്തു'വെന്നാണ് വി.ടി ആ സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ പറയുന്നത്! പിന്നീടൊരിക്കല്‍ ഐഡോനെ നേരിട്ടു കണ്ട സന്ദര്‍ഭവും കൂടി ചേര്‍ത്തു വായിക്കുമ്പോള്‍ വി.ടിയിലെ സമ്മര്‍ദ്ദം കൂടുതല്‍ നന്നായി മനസ്സിലാവും. സ്വേച്ഛയാ അന്യമതസ്ഥനെ വിവാഹം കഴിച്ചു ജീവിച്ച സ്ത്രീയോടുള്ള മനോഭാവത്തില്‍ സ്ത്രീകാമനകളോടുള്ള നിന്ദയും അന്യമതത്തോടും അതിന്റെ ജീവിതപരിസരങ്ങളോടുമുള്ള അറപ്പും-ഇസ്ലാമികഭീതി തന്നെ- കാണാം. നിരത്തില്‍വെച്ചു തന്നെ അഭിമുഖീകരിച്ച ഐഡോന്റെ മുഖത്തിനു നേരെ കോപാകുലനായി ആട്ടിത്തുപ്പുന്ന വി.ടി എഴുതുന്നു:  ''അനാഥയെ നായാടിപ്പിടിച്ചു പൊന്നാനിയിലെ മഊനത്തിലക്കു ആട്ടിത്തെളിച്ച് ക്ഷണിക്കപ്പെട്ട മൊല്ലമാരുടെ മുമ്പില്‍ വെച്ച് ദീന്‍ ചെല്ലിച്ചതും നിക്കാഹ് കഴിച്ച് വെപ്പാട്ടിയാക്കിയതും എന്തിനാണ്? പ്രണയം എന്ന ഓമനപ്പേരില്‍ ഈ ധിക്കാരത്തെ ന്യായീകരിക്കാനാവില്ല...''

നവോത്ഥാനകാലത്തുനിന്നുള്ള  ഈ ഉദാഹരണങ്ങളെല്ലാം തന്നെ സ്ത്രീശരീരത്തിനും കാമനകള്‍ക്കും  പൊതുവേ ലിംഗസ്വത്വത്തിനും മേല്‍ അടിച്ചേല്പിക്കപ്പെട്ട പുരുഷനിര്‍മിതമായ മൂല്യങ്ങളുടെ ഭാരമാണെന്നു കാണാം. നിലനില്‍ക്കുന്ന വ്യവസ്ഥയുടെ സാധൂകരണങ്ങളായവ മാറുന്നതോടെ സാഹിത്യമുള്‍പ്പടെയുള്ള സാംസ്‌കാരികതലങ്ങളില്‍ സ്ത്രീപ്രതിനിധാനം വക്രീകരിച്ചതാവുന്നു. പലപ്പോഴും ആദ്യകാലത്തെ പല എഴുത്തുകാരികള്‍ തന്നെയും അലൈംഗികമായ അടയാളങ്ങളിലൂടെ പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെടുന്നതും ഈ സ്വാധീനത്തിന്റെ ഫലമായാണ്. ബാലാമണിയമ്മയെ പോലെ ബഹുവിതാനങ്ങളുള്ള വലിയൊരു കവി മാതൃത്വത്തിന്റെ കവിയായി മാത്രം വാഴ്ത്തപ്പെടുന്നതും മറ്റൊന്നു കൊണ്ടല്ല! മുതുകുളം പാര്‍വതിയമ്മയെപ്പോലെ സമസ്തമേഖലകളിലും വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിച്ച ആദ്യകാലസ്ത്രീകവിയുടെ ജീവിതം തന്നെ അതിനൊരു ഉദാഹരണമായി കാണാം. ദേശീയത, യോഗാത്മകഭക്തി, അനാസക്തി, അലൈംഗികത മുതലായ ഉദാരവല്‍കൃതമായ ഭാവനകള്‍ക്കകത്ത് മുതുകുളത്തെപ്പോലെയൊരു ഉജ്ജ്വലയായ സ്ത്രീയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനു പിന്നിലും ഇതിന്റെ സ്വാധീനം കാണാം.

അനാസക്തിയും കവിപ്രതിഭയും
മലയാളസാഹിത്യപാരമ്പര്യത്തില്‍ പൊതുവേ ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന സ്ത്രീസര്‍ഗാത്മകതയ്ക്കു നേരെയുള്ള അവഗണനയുടെയും തമസ്‌കരണത്തിന്റെയും പശ്ചാത്തലത്തില്‍ പാര്‍വതിയമ്മയുടെ സാഹിത്യജീവിതത്തെ പരിശോധിച്ചാല്‍ അവര്‍ ഒട്ടൊക്കെ വ്യത്യസ്തയാണെന്നു തോന്നാം. കാരണം മന്നത്തുപദ്മനാഭന്‍, സഹോദരന്‍ അയ്യപ്പന്‍ മുതല്‍ കെ.ദാമോദരന്‍ വരെയുള്ള സാമുദായികനേതാക്കളുടെയും ആശാന്‍, ഉള്ളൂര്‍, പുത്തേഴത്തു രാമന്‍ മേനോന്‍, സുകുമാര്‍ അഴീക്കോട്, എം. ലീലാവതി മുതല്‍ എന്‍. ഗോപാലപിള്ള വരെയുള്ള സാഹിത്യനായകരുടെയും ശ്രദ്ധാപാത്രമാകാന്‍, അവരില്‍ പലരുടെയും പ്രശംസ പിടിച്ചു പറ്റാന്‍ തന്റെ ജീവിതകാലത്തു തന്നെ അവര്‍ക്കു ഭാഗ്യം ലഭിച്ചതായി നമുക്കു മനസ്സിലാക്കാന്‍ കഴിയും.  അവരുടെ ജീവചരിത്രത്തിലെയും  ഷഷ്ഠിപൂര്‍ത്തിയോടനുബന്ധിച്ചിറങ്ങിയ സുവനീറിലെയും പല കുറിപ്പുകളും അതിന്റെ  തെളിവുകളാണ്. കൂടാതെ പാഠപുസ്തകങ്ങളിലും അവരുടെ കവിതകള്‍ ഇടംപിടിച്ചിരുന്നു. കേരളസാഹിത്യഅക്കാദമി നിര്‍വാഹകസമിതി അംഗമായി തുടക്കം മുതല്‍ ഏറെക്കാലം പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്നു.  ഈ അംഗീകാരം അവരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം സര്‍വപ്രധാനമാണ് എന്നത്  കീഴാളസമുദായത്തോട് അക്കാലത്തെ പൊതുസമൂഹത്തിന്റെ മനോഭാവം അറിയുന്നവര്‍ക്ക് മനസ്സിലാക്കാവുന്നതേയുള്ളു. സവര്‍ണവും പുരുഷാധികാരം നിറഞ്ഞതുമായ സാംസ്‌കാരികാന്തരീക്ഷത്തെ മുഴുവന്‍ വെല്ലുവിളിക്കുന്ന പ്രാധാന്യം പാര്‍വതിയമ്മയ്ക്കു ലഭിച്ചു എന്നല്ല പറയുന്നത്. മറിച്ച് അത്തരം രാഷ്ട്രീയം നിലനില്‍ക്കുമ്പോഴും അതില്‍ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായ ഒരു നില അവര്‍ പലനിലയ്ക്കും കയ്യാളിയെന്നതാണ്. അതിലേക്കു നയിച്ച ഒട്ടേറെ കാരണങ്ങള്‍ ഉണ്ടാവാം. കവി എന്ന നിലയ്ക്കു തന്റെ കാവ്യപ്രമേയങ്ങളായി സ്വീകരിച്ച  ആദ്ധ്യാത്മികപരിസരങ്ങള്‍, തത്വചിന്താപരമായ കാവ്യബീജങ്ങള്‍, അനാസക്തമെന്നു വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന മാനവികതയുടെ അഭിരുചികള്‍ തുടങ്ങിയ സാഹിതീയമായ കാരണങ്ങള്‍ അവരെ ഒരു ഭക്തകവിയായോ വേദാന്തകവിയായോ എളുപ്പത്തില്‍ നിര്‍വചിക്കാന്‍ ഇടയാക്കിയിരിക്കാം. അതല്ലെങ്കില്‍ പുരാണപ്രഭാഷകയായും സാമുദായിക സാംസ്‌കാരികപ്രാസംഗികയായും അവര്‍ തന്റെ വാഗ്മിതയാല്‍ ഉണ്ടാക്കിയെടുത്ത അവൈയക്തികവും സാമൂഹികവുമായ മാനങ്ങള്‍ അവരെ മറ്റൊരു വിധത്തില്‍ നോക്കിക്കാണാന്‍ പ്രേരിപ്പിച്ചിരിക്കാം. സ്‌ത്രൈണതയെക്കുറിച്ചുള്ള പതിവു സങ്കല്‍പങ്ങള്‍ക്കകത്തു നില്‍ക്കാതെയുള്ള അവരുടെ വ്യക്തിജീവിതവും അവിവാഹിത, എക്കാലവും ഖദര്‍ വെള്ളവസ്ത്രധാരി, ഒട്ടും അണിഞ്ഞൊരുങ്ങാതെ നിരാഭരണ എന്നിങ്ങനെയുള്ള വൈയക്തികസവിശേഷതകള്‍ അതില്‍ പങ്കു വഹിച്ചിരിക്കാം. ഏതിലുമുപരിയായി  വ്യക്തിയും കവിയും ഒരുപോലെ അലൈംഗികവും അനാസക്തവുമായ ഒരു ഘടനയക്കകത്തു നിലനിര്‍ത്തിയതിന്റെ പ്രത്യേകതകള്‍ അവരുടെ ജീവിതത്തിനുണ്ടെന്നു കാണാം. ദേശീയത, യോഗാത്മകഭക്തി, അനാസക്തി മുതലായ ഉദാരവല്‍കൃതമായ ഭാവനകള്‍ക്കകത്തു അവര്‍ കൃത്യമായും പാകമായിരുന്നിരിക്കണം. ഗാര്‍ഹസ്ഥ്യം കൊണ്ടുപോലും അവര്‍ സ്‌ത്രൈണതയുടെ അതിരുകള്‍ക്കകത്തേക്കു തിരിച്ചറിയപ്പെട്ടില്ല എന്നത് ഗുണപരമായാണ് മേല്‍പ്പറഞ്ഞ നിരൂപകരിലേറെയും എടുത്തു പറഞ്ഞത്.

 ലൈംഗികതയെ പ്രശ്‌നവല്‍ക്കരിക്കുന്നതിലൂടെ മാത്രമേ അതിനകത്തെ പുരുഷാധികാരത്തെയും അതിന്റെ ബലതന്ത്രങ്ങളിലൂടെ രൂപപ്പെടുന്ന സ്ത്രീക്കു മാത്രം ബാധകമാകുന്ന ഏകപക്ഷീയമായ സദാചാരത്തെയും തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിയൂ. ഈയൊരു പരിമിതി സ്ത്രീസ്വാതന്ത്ര്യധാരണയുടെ പുരോഗമനപക്ഷത്തു നില്‍ക്കുമ്പോഴും ചെറുകാടിനെയും വി.ടിയെയും ആ കാലഘട്ടത്തിലെ നവോത്ഥാനനായകരെയും അവരുടെ പിന്മുറക്കാരെയും ഭരിക്കുന്നുണ്ട്. സാമൂഹ്യനിര്‍വഹണത്തിന്റെയും കാമനകളുടെയും സംഘര്‍ഷം കടന്നുവരുന്ന ഇടങ്ങളില്‍ ഇത് മറഞ്ഞിരിക്കുന്നത് കാണാം. തങ്ങള്‍ ഉന്നയിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയത്തെ നേരിട്ടു സംവദിച്ചുകൊണ്ടുതന്നെ ഇടപെടുന്ന ദയാബായിക്കും രഹനാഫാത്തിമയക്കും രണ്ടുതരം പ്രതികരണങ്ങളാണ് നമ്മുടെ പൊതുസമൂഹത്തില്‍ നിന്നും ലഭിക്കുന്നത്. ക്വിയര്‍പ്രൈഡുകളും ചുംബനസമരവും പോലുള്ള പുതുരാഷ്ട്രീയസമരരൂപങ്ങള്‍ ഈ പിന്മുറക്കാരെ അസ്വസ്ഥതപ്പെടുത്തുന്നതും മറ്റൊന്നുകൊണ്ടല്ല!

അധീശ ആണ്‍ലോകങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിചാരണ
സ്വത്വങ്ങളെ ഇരയായി മാത്രം കാണുക എന്ന ശീലത്തില്‍ ഉറച്ചു പോകുന്നു, ഇക്കൂട്ടര്‍. ഇരബോധത്തെ കുടഞ്ഞെറിയുന്ന എഴുത്തുകള്‍ക്കിന്നു സ്ത്രീപക്ഷ മലയാളരചനകളില്‍ പഞ്ഞമില്ല. സിതാരയുടെ 'അഗ്‌നി'യും രേഖയുടെ 'അന്തിക്കാട്ടുകാരിയും' പോലുള്ള അനേകം എഴുത്തുകള്‍ എപ്പോഴേ വന്നു കഴിഞ്ഞു! പഴയ രക്ഷകബിംബങ്ങളെ നല്ലതുപോലെ തലയ്ക്കു കിഴുക്കി, പടിയിറക്കി മടക്കിവിടാന്‍ കെല്പുള്ള രാഷ്ട്രീയശേഷി സ്ത്രീയെഴുത്തുകള്‍ ആര്‍ജ്ജിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു.
 
സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള പഴയ രൂപമാതൃകള്‍, ആര്‍ക്കിടൈപ്പുകള്‍ ഫലിക്കുന്നില്ല. അവ മുന്‍കാലങ്ങളില്‍ നിന്നും അവക്ഷിപ്തമായി ഊറിക്കൂടി ഉറച്ചുപോയതാവാം. പക്ഷേ എഴുത്തിനകത്തെ വിമോചനതൃഷ്ണകള്‍ അവയെ വിശ്വാസ്യതയ്ക്കായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടു തന്നെ, പുതുരൂപകങ്ങളെക്കൂടി ആനയിക്കുന്നു. മാര്‍ക്‌സിനെക്കുറിച്ചും മാക്‌സിം ഗോര്‍ക്കിയെക്കുറിച്ചും ഗാന്ധിയെക്കുറിച്ചും മാവോയെക്കുറിച്ചും പറഞ്ഞുകൊണ്ടുതന്നെ സമീപഭൂതകാലങ്ങളെ വലിച്ചുകീറി പറത്തുന്നു. ഫ്രോയ്ഡും ബുദ്ധനും ക്രിസ്തുവും കൃഷ്ണനും  വരെയുള്ളവരില്‍ നിന്നുള്ള ദൈവശാസ്ത്രപരവും ബൗദ്ധികവുമായ പ്രമേയങ്ങള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു വരുന്ന ഈ പുതുസ്ത്രീരചനകള്‍ അധീശ ആണ്‍ലോകങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിചാരണ തന്നെയായിത്തീരുന്നുണ്ട്. ആണുങ്ങളുടെ ലോകത്തിലേക്കുള്ള വെറും നോട്ടങ്ങളെന്നു നടിക്കുമ്പോഴും അവ അങ്ങനെയല്ല തന്നെ. അവിടേക്കു കയറിച്ചെന്നു തീന്‍മേശ മറിച്ചിട്ടു എല്ലാം വലിച്ചെറിഞ്ഞുടയ്ക്കാന്‍ പാകത്തിലുള്ള വിധ്വംസകതയെ ഈ ലീലാപരമായ നാട്യം ഉള്ളടക്കുന്നുണ്ട്. ഒപ്പം മറ്റൊരു സമാന്തരലോകത്തിനായുള്ള തൃഷ്ണകളും.
 മഴപെയ്യാന്‍ മുട്ടിനില്‍ക്കുമ്പോ ചുമ്മാ കാള്‍ മാര്‍ക്‌സ് എന്ന കവിത നോക്കൂ,
''ആകാശത്തൂടെ ദേ യഹോവ പോണൂ എന്ന്
എന്റെയടുത്തു നിന്ന ഒരു കിളുന്ത് മാലാഖക്കൊച്ച്
യഹോവേടെ താടി നര ഇത്ര പോരാ എന്ന്
അപ്പുറത്തുനിന്ന് ഒരു വല്യമ്മ തിരുത്തി
ശ്ശ്യോ! മ്മടെ കാറല്‍ മാര്‍ക്‌സോ എന്നു പുളകം കൊള്ളുന്നു
ചെല്ലിച്ച പഴേ സഖാവ്
(കാറലും കനപ്പു ചൊവേം ഒക്കെക്കാണും
ഒന്നു രണ്ടു നൂറ്റാണ്ടു കഴിഞ്ഞില്ലേ?)
അപ്പഴത്തേക്കും ഒരു കറുത്ത മേഘത്തിന്റെ മേല്‍
അങ്ങേര്‌ടെ താടീം ചുരുളന്‍ മുടീം ഒക്കെ
ചിന്നിച്ചെതറിപ്പോയി''
ഓരങ്ങളില്‍ സാക്ഷിയായവള്‍, കവിതയ്ക്കുള്ളില്‍ വര്‍ണനാവിഷയമായവള്‍ കര്‍ത്താവായിത്തീരുന്ന സാധ്യതയാണീ രചനകള്‍ക്കുള്ളത്!

പൗരത്വത്തിന്റെ സാക്ഷാല്‍ക്കാരത്തില്‍ സ്വത്വനിര്‍ണയനാവകാശങ്ങള്‍ മുന്‍നിരക്കാര്‍ക്കു തീറെഴുതിക്കൊടുക്കുന്ന പാരമ്പര്യത്തില്‍ നിന്നുള്ള വിച്ഛേദമാണ് പുതിയ സ്ത്രീ, ക്വിയര്‍, ന്യൂനപക്ഷ, കീഴാള എഴുത്തുകളില്‍ രൂപം കൊള്ളുന്നത്. അമിതമായി, ധൂര്‍ത്തമായി ആദര്‍ശവല്‍ക്കരിക്കപ്പെട്ട കോയമകളില്‍ നിന്നുള്ള വിടുതലുകളിലൂടെ സ്വയം സ്ഥാനപ്പെടുത്താനവയ്ക്കു സ്വന്തം കാമനകളെ നാട്യങ്ങള്‍ കുടഞ്ഞു കളഞ്ഞ് ആവോളം പ്രകാശിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്! പ്രതിരോധത്തിന്റെ വ്യവസ്ഥീകരിക്കപ്പെട്ട ആംഗ്യങ്ങളും ചലനങ്ങളും അവിടെ അപ്രസക്തമാണെന്നുറപ്പിച്ചു പറയാം.

റഫറന്‍സ്
1. ചെറുകാട്, ചെറുകാടിന്റെ ചെറുകഥകള്‍, കറന്റ് ബുക്‌സ്, തൃശ്ശൂര്‍, 2013
2. ചെറുകാട്, ജീവിതപ്പാത, കറന്റ് ബുക്‌സ്, തൃശ്ശൂര്‍,1992
3. ജെ. ദേവിക, നിരന്തരപ്രതിപക്ഷം, ഡി.സി.ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 2021
4. ഉഷാകുമാരി.ജി, വീട്ടകത്തെ പെണ്ണ്, ഉടല്‍ ഒരു നെയ്ത്ത്: സംസ്‌കാരത്തിന്റെ സ്ത്രീവായന,   എന്‍.ബി.എസ്, കോട്ടയം, 2013
5. ഉഷാകുമാരി.ജി, കഥയും കാമനയും, ലോഗോോസ് ബുക്‌സ്, പട്ടാമ്പി, 2018
6. വി.ടി.ഭട്ടതിരിപ്പാട്, വി.ടി.യുടെ സമ്പൂര്‍ണകൃതികള്‍, ഡി.സി.ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 2019
7. മാധവിക്കുട്ടി, സമ്പൂര്‍ണകൃതികള്‍, ഡി.സി.ബുക്‌സ്, കോട്ടയം, 2009
8. കെ.രാമചന്ദ്രന്‍ നായര്‍(സമ്പാ:), ഗാന്ധിജിയും കേരളവും, കേരളഭാഷാ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, തിരുവനന്തപുരം 2012
9. എ.കെ.ഗോപാലന്‍, എന്റെ ജീവിതകഥ, ചിന്ത പബ്ലിഷേഴ്‌സ്, തിരുവനന്തപുരം, 2015

( വി.വിജയകുമാര്‍ എഡിറ്റു ചെയ്ത ജനകീയ സാംസ്‌കാരികസമീക്ഷ എന്ന പുസ്തകത്തില്‍ ചേര്‍ത്ത ലേഖനം)